N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

 
 
 
XII.4-rasm. Nasos yordamida to`kish va quyish chizmasi:
 
1
–
rezervuar; 2
–
nasos; 3
–
mahsulot oqadiga quvur; 4
–
kollektor;5
–
to`kuvchi ustun (stoyak); 
 6
–
to`kuvchi quvur; 7
–
 vakuum quvuri;8
–
egiluvchan shlanga; 9
–
sisterna; 10
–
vakuum quvuri;  
11
–
vakuum kollektori; 12, 12(1), 13
–
ochuvchi va berkituvchi vintellar. 
 
 
 
XII.5-rasm.Temir yo`l estakadasi soni va uning uzunligini aniqlash
. 
 
Yuk  ortilgan  vagon 
–
  sisternalari  temir  yo`l  estakadasiga  kirib  keladigan 
yo’nalish
lar  soni  va  ulardagi  sisternalar  soni,  neft  mahsuloti  omborining  mahsulot 
almashtirish  ko`rsatkichiga  bog`liq  bo`ladi.  Shularga  ko`ra  estakada  soni  hamda 
uning uzunligi hisoblash orqali aaniqlanadi va quyidagicha amalga oshiriladi. 

---

177 
 
Yillik  yuk  almashinish  miqdoriga  ko`ra,  sutkalik  va  almashish  (mahsulotlar 
bo`yicha) miqdori aniqlanadi. 
Q
sut
=Q
y
K
2
/365; tonna 
 
 
 
(XII.1) 
 
  
Bu  yerda  Q
y
 
–
  yillik  yuk  almashish  miqdori,  tonnada;  K
1
-  neft  mahsulotining 
olib  kelish  va  olib  ketishdagi  notekislik  koeffitsiyenti  =  1,5;  K
2
–
temir  yo`l 
transportining bir xilda kelmaslik koeffitsiyenti =1,5. 
Har bir neft mahsuloti uchun kerakli sisternalar soni aniqlanadi: 
 
N
ts
= Q
sut
/Q
s  
dona   
 
 
 
(
XII.2)
 
 
Bu yerda Q
s
 
–
 sisternaning yuk ko`taruvchanlik qobiliyati, t. 
3. 
Yo’nal
ishdagi  mahsulotlar  bo`yicha  sisternalarning  soni  quyidagicha 
aniqlanadi: 

n
i
к
1
n
ц
i=n
цАБ
+n
цДТ+ …..+
 va boshqalar. 
4.  Umumiy  sisternalar  soniga  va  ularning  uzunligiga  ko`ra  (XII.1-jadval 
bo`yicha) temir yo`l estakadasining turi (tipi) aniqlanadi. 
Eslatma: 
Yo’nalish
dagi  sisternalar  soni  6  tadan  ortiq  bo`lsa,  ikki  tomonli 
estakada turi tanlanadi. 
Quyuvchi  (to`kuvchi)  moslamalar  sonini  aniqlash.  Quyuvchi  (to`kuvchi) 
moslamalar  sonini  aniqlash  quyidagicha  amalga  oshiriladi.  Mahsulotlar  bo`yicha 
(umumiy  miqdori)  sutkalik  yuk  almashishi  miqdoriga  ko`ra  (XII.1-jadval  bo`yicha) 
to`kuvchi moslamaning turi va uning ishlab chiqarish qobiliyati tanlanadi va quyidagi 
ifoda yordamida uning soni aniqlanadi: 
 
N=ΣQ
sut
/qkτρ, dona
 
 
 
 
 
(XII.3) 
 
Bu yerda Q
sut
 
–
 neft mahsulotlari bo`yicha sutkalik yuk almashishning umumiy 
miqdori; q 
–
to`kuvchi moslamani ishlab chiqarish qobiliyati , m
3
/ soat; 
τ
-tarqatadigan 
moslamalarning  sutkadagi  ishlash  vaqti  =  7soat;  k 
–
  to`kuvchi  moslamalardan 
foydalanish koeffitsiyenti; 
p
- neft mahsulotining zichligi, t/m
3
.