N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

XII.7-rasm. Suv transportida tashish. 
 
Suyultirilgan gazlarni suv transportida tashish. 
Suv orqali suyultirilgan gazlarni tashish dengiz va daryo transportlarida, ya
‘
ni 
rezervuarlar  bilan  jihozlangan  tankerlarda  amalga  oshiriladi  (XII.7-rasm). 
Rezervuarlarning  turiga  ko`ra  tankerlar:  bosim  ostida  ishlovchi  rezervuarlar  bilan 
jihozlangan tankerlarga (propan uchun 1,6 MPa gacha) va issiqlik izolyatsiyasi bilan 

---

181 
 
uralgan,  past  bosimli  rezervuarlar  o`rnatilgan  tankerlarga  bo`linadilar.  Keyingi 
holatda  suyultirilgan  gaz  atmosfera  bosimiga  yaqin  bo`lgan  bosimda  va  past 
haroratda tashiladi. Masalan: propan 
–
 45
0
С
 da, etilen 
–
 103
o
С
 da, suyultirilgan tabiiy 
gaz 162
o
С
 da tashiladi bosim ostidagi yarim izotermik holatda bo`lgan gazlar, hajmi 
2000  m
3
  gacha  bo`lgan  tankerlarda  tashiladi.  Bu  holda  gazlarni  tik  silindr,  yotiq  va 
sferik  ko`rinishdagi  rezervuarlarga  solib  tashiladi.  Tik  o`rnatilgan  silindr 
ko`rinishidagi  rezervuarlarda  tashiladigan  suyultirilgan  gazlarning  bosimi  1,6  MPa 
gacha  bo`ladi.  Gorizontal  va  sferik  ko`rinishidagi  rezervuarlarda  yarim  izotermik 
holatda tashiladi. Mahsulotlarni ortish va tushirish uchun tankerlar markazga qochma 
nasoslar,  kompressorlar  va  boshqa  jihozlar  bilan  ta‘minlangan  bo`lib,  ular  sovutish 
sistemasi bilan bog`langan bo`ladilar.  Izotermik tankerlarning hajmi 10
·
10
3
 m
3
 gacha 
bo`ladi.  Daryo  orqali  suyultirilgan  gazlar,  o`zi  yuradigan  hamda  ortib  yuriladigan 
barjalarda tashiladi. Ularning yuk ko`taruvchanlik qobiliyatlari, tagishlicha, 60, 100, 
200  va  300  t  bo`ladi.  Tashishda  hajmi  27  litrli  idishlarda  yoki  quyib  olinadigan 
rezervuarlardan (RS 
–
 
1600, ya‘ni hajmi 1600 l) foydalaniladi.