N. T. Jo‘rayeva ijtimoiy va pedagogik

Samarali rag‘batlantirish	Samarali bo‘lmagan rag‘batlantirish
Muntazam ravishda amalga oshiriladi	1		Vaqti-vaqti bilan amalga oshiriladi
Bolaning qanday xatti-harakatlari rag‘batlantirishga loyiqligi pedagog tomonidan tushuntirib beriladi	2		Umuman amalga oshiriladi, hyech qanday izoh berilmaydi
Bolalar yutuqlaridan pedagogning shaxsan manfaatdor ekanligi bilan bog‘liqligi	3		Rag‘batlantirish kerak bo‘lganligi uchungina amalga oshiriladi, pedagog bolalar yutuqlari bilan qiziqmaydi
Bolalarning ma'lum yutuqqa erishganliklari kuzatilib boriladi	4		Ishda bolalarning ishtiroklariga umumiy qaraladi
Bolalar erishgan yutuqlarining ahamiyati to‘g‘risida axborot berib boriladi	5		Bolaga uning natijalarigina aytiladi, uning ahamiyati to‘g‘risida gapirilmaydi
Bolalarni yuqori natijalarga erishish uchun o‘z ishlarini tashkil etishga o‘rgatish	6		Bolalarga o‘z natijalarini boshqalarniki bilan taqqoslashga yo‘naltirish, ularni raqobatlashga undash
Bolalarning avvalgi va hozirgi yutuqlarini solishtirish	7		Bir bolaning yutuqlarini boshqa bola yutuqlari bilan solishtirish
Bolaning sarf qilgan kuchi yutuqlarga mos keladi	8		Bolaning sarf qilgan kuchi yutuqlarga mos kelmaydi
Bola erishgan natijalari bilan uni sarflaydigan kuchini solishtirish, xohishi bo‘lsa, bola kelgusida ham yutuqlarga erishishi mumkinligini ko‘rsatish	9		Bola erishgan etuqlarini uning qobiliyati bilan bog‘lash yoki bu natijaga faqat omad tufayligina erishganligini ko‘rsatish
Bolaning motivatsiyasiga ta'sir etish, ichki stimullariga suyanish, qiziqish, o‘z-o‘zini rivojlantirish maqsadi, o‘qish-dan qoniqish va boshqalar	10		Tashqi stimullarga suyanish: maqtov, musobaqada faqat g‘alabani mo‘ljallash, mukofat olish va boshqalar
Bola e'tiborini uning yutuqlariga qaratib, bu uning qobiliyati va imkoniyati tufayli yuza-ga kelganini ko‘rsatish	11		Bolaning e'tiborini uning o‘qishdagi yutuqlariga qaratib, bu pedagogning yoki boshqa biror insonning sa'y – harakati ekanligini ta'kidlash
Avvalgi vazifalar bajarib bo‘linganidan so‘ng, bolada yangi vazifalarni bajarishga qiziqish uyg‘otish	12		Bola avvalgi vazifalarni bajarmasdan turib, yana yangi vazifalarni yuklash, bu bola e'tiborini chalg‘ishiga olib keladi

Pedagog bolalarning ko‘pgina sa'y-harakatlariga e'tibor qaratib, ularni yaxshi ishlari uchun rag‘batlantirib, qilgan xatolarini doimo eslatmasa, buning uchun jazolamasa, ijobiy ta'sir o‘tkazishi mumkin. Xulosa qilib shuni aytish joizki, pedagogning barcha ijobiy, umuminsoniy axloq me'yorlariga mos keluvchi xislatlari ta'lim faoliyatining samaradorligini oshirishda katta ahamiyatga ega.