N sh. Abdullayev, M. Z. Komilov, Q. X. Majidov, D. S. Murodov

Zaytun mevasining kimyoviy tarkibi, % hisobida
Meva va uning 
qismlari
Moyliligi
Oqsil
Kletchatka
Kuldorligi
Meva mag‘zida
76,43
9,22
12,89
3,49
Danak 
mag‘zida
13,07
14,71
69,91
2,03
Urug‘ni o‘rab 
turuvchi qobiq 
qavatida
6,0
16,28
73,37
4,34
15-rasm. Zaytun: 
1 – yetilgan mevali shoxi; 2 – mevasi.
Yetilgan zaytun mevalari tarkibida ko‘p miqdorda oleuro-
pein glukozidi mavjudligi sababli iste’molga yaramaydi. Qu-
yoshda saqlanganda glukozid gidrolizlanadi va zaytun taxirligini 
yo‘qotadi hamda iste’molga yaroqli bo‘ladi. 

---

39
a
b
d
e
1
3
2
16-rasm. Zaytun mevasining tuzilishi.  
a – tashqi ko‘rinishi; b – maslina kesimi: 1 – po‘stlog‘i; 2 – mag‘iz qatlam; 
 3 – danagi; d – danakning tashqi ko‘rinishi; e – danak mag‘zi.
Zaytun mevasi ovqat sifatida asosan konservalangan holda 
iste’mol qilinadi. Dunyo bo‘yicha yiliga 1 mln tonnadan ko‘proq 
zaytun moyi ishlab chiqariladi. Zaytun mevasidan sovuq presslash 
usulida olingan moy eng sifatli moy bo‘lib u tibbiyotda va oziq-
ovqat sanoatida ishlatiladi. Issiqlik ishlovi berilib presslash va ek-
straksiya usulida olingan zaytun moyi atir sovun ishlab chiqa-
rishda ishlatiladi. Moysizlantirilgan qoldiq chorva mollariga 
ozuqa sifatida ishlatiladi.
2
1