N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

Dars m avzusi «E lastiklik kuchi»
0 ‘q itu v ch i a w a l o ‘q u v c h ila r oldiga b u d arsd a hal qilini- 
shi lozim b o ‘lgan m u a m m o n i q o ‘yadi, s o ‘n gra ularni ishga 
jalb qiladi va darslikdagi m a te r ia ld a n fo yda la nish kerakligini 
t a ’kidlaydi. U m u m l a s h t ir i b q o ‘yilgan vazifani hal qilish 
y o ‘llarini tahlil qiladi. Bir vaqtning o ‘zida m aterialning asosiy 
m asa la la rin i k o 'r sa tib o ‘tadi.
Dars vazifasini ilgari surish
Q uyidagi h o d isalarn i s o ‘zlab beram iz: Stol ustida yotgan 
kitob, y e rn in g to rtish kuch ig a q a r a m a y u n d a n tu s h ib ket- 
maydi. M a ’lumki, stolni biroz qiya holatga keltirsak h am kitob 
sirp a n ib tu sh ib ketm aydi. B u n d ay faktlarni h a r q a d a m d a
u c h r a t a m i z va bo lalik d an ularga k o ‘nikib q olganm iz.
Bu h o d is a la rn in g sababi n im a d a ? Bu savol o d d iy emas. 
Avval b u h o la tla rd a n a m o y o n b o ‘ladigan k u c h la r n in g u m u -
miysini q idiram iz.
0 ‘quvchilarni qo ‘yilga/i vazifani hal
qilishga kirishtirish
0 ‘q u v c h i la r g a d a r s li k d a n « T a b i a td a k u c h la r » b o b i n i n g
kirish q i s m in i o ‘qib c h i q i b , q o ‘yilgan savolga j a v o b to p is h
t a k l i f q ilin a d i. D a rslik d a g i m a t n d a t o ‘g ‘r i d a n - t o ‘g ‘ri j a v o b
y o ‘q. U y e r d a « E l e k t r o m a g n i t k u c h la r » t u s h u n c h a s i y o ri- 
t i la d i va e l a s t i k l ik k u c h i h a q i d a b il im b e r il a d i. A m m o
e la s tik lik k u c h i n i n g p a y d o b o ‘lish s a b a b i n i n g y o ritilis h i 
d ars b o s h l a n i s h i d a q o ‘yilgan savolga j a v o b b e rish i m k o n in i 
b e r a d i.
153

---

О ‘qituvchining umum lashtirishi
0 ‘q itu v ch i k o 'r ib chiq ilg an m ateria l tah lilin i s u h b at us- 
lubi b ila n olib b o ra d i. S u h b a t k o ‘rib chiqilg an m a t n rejasi 
b o ‘y ic h a olib boriladi.
1. « E le k tro m a g n it kuchlar» a ta m a s in in g yoritilishi:
a) Q a n d a y k u c h la r elektrik k u c h l a r deyiladi? (bu k u c h ­
lar t a ’sirini n a m o y o n qiluvchi belgilar; bu k u c h la r n in g yu- 
zaga kelish sharti: bu k uchlar kattaligining n im aga b o g ‘liqligi).
b) H a r a k a t d a g i e l e k t r z a ry a d la r i t i n c h h o la t d a g i e l e ­
k t r z a r y a d l a r i g a n i s b a t a n q a n d a y x u s u s i y a t l a r g a ega?
d) E le k tro m a g n it k u c h la r d e g a n d a n i m a tu s h u n ila d i?
2. E le k tro m a g n it k u c h la r n in g yuzaga kelish sababi, y a ’ni 
u la rn in g tabiati:
a) Q a n d a y h o la td a jism ele k tr j i h a t d a n neytral b o ‘Iadi?
b) A t o m l a r a r o o ‘z a ro t a ’sir k u c h in i y uzaga keltiruvchi 
ta s h q i sabablar.