N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

X
va zaryad 
q\
tezlik z?va tok kuchi 
J\
te z la ­
nish 
a
va to k k u c h in in g o ‘zgarishi Д / / Д 
t
; m assa 
m
va 
induktivlik 
L
lar orasidagi o ‘xshashlikni o ‘rganish keyin- 
c h a li k p r u jin a li m a y a tn i k t e b r a n i s h davri fo r m u l a s i n i n g
[т = 2л J
111
/
к
) o'xshashligi b o 'y i c h a T o m s o n formulasini
[
t
= 2
n ^ L C
j k e ltirib c h i q a r is h g a ; k i n e t i k e n e r g i y a n i n g
(E k = ni&2
/ 2 ) o ‘xshashligi b o ‘yicha magnit maydon energiyasi

---

( W = L I
2 / 2 ) formulasini keltirib chiqarishga va boshqalarga 
irnkon beradi.
Y u q o r id a aytib o ‘tilg a n u s lu b la r b ilan o ‘qitish o rqa li 
o ‘q u vchilarning fikrlashlarini talab darajasiga k o ‘tarish m u m ­
kin.
2. OG‘ZAKI BAYON USLUBLARI
F izika d arslarida o g 'z a k i b a y o n tajriba, grafika, jadval va 
ra s m la rn i k o ‘rish va tahlil qilish, m asala yechish bilan uzviy 
b o g ‘lan g an h o ld a olib boriladi.
Suhbat 
— o ‘q u v c h ila r bilim i va m alakasiga asoslangan 
h o ld a savol-javob bilan yangi m a te ria ln i o ‘q u v c h ila r ongiga 
yetkazishdir.
S u h b a t rejasida q u y id a g ila r o ‘z aksini topishi lozim:
1) s u h b a tn in g h a r b ir b o sq ic h ig a m os keluvchi m a n tiq iy
k e t m a - k e t savollar g u ru h i tu zilg an b o 'lishi;
2) k o ‘rsatilgan tajriba va k o ‘rg a z m a la r r o ‘yxati va ularni 
n a m o y is h qilish o ‘rni;
3) d oskaga va o ‘q u v c h ila r n in g daftarlariga y o zilad ig an lar 
ko'rsatilishi.
S u h b a t orqali quyidagi m a s a la la r hal qilinishi m u m k in :
— fizika q o n u n l a r i n i fro n ta l tajribalar asosida tu s h u n t i-
rish;
— fizika h o d is a la rin in g tab iatin i o c h ib berish;
— tajriba va k o ‘rg a z m a la r asosida fizik tu s h u n c h a l a r n in g
m o h iy a tin i o c h ib berish;
— b ilim n i tak ro rla sh va t o ‘ldirish;
— q o 'y ilg a n m u a m m o n i hal qilish yo 'llarin i aniqlash;
— o 'q u v c h il a r bilim in i sinash.
H ik o y a — m aterialni k e tm a - k e t obrazli qilib bayon qilish.
H ik o y a uslubi quyidagi m asala la rn i hal qilishda s a m a r a
beradi:
1) turli ixtirolarning va q o n u n la rn in g ochilish tarixi, olim - 
la rn in g hayoti bilan tan ish tirish ;
2) fan va texnika y u tuqlari bilan tanishtirish;
70

---

3) o 'rg a n ilg a n la rn i fan va te x n ik ad a q o ‘llanilishi bilan ta- 
nishtirish;
4) tabiatda va texnika q urilm alarida kuzatiladigan hodisa- 
larni tasvirlash.
H ikoya aniq, m a n tiq a n k e tm a - k e t, obrazli b o ‘lishi, ja d a l- 
ligi (te m p i) o ‘q u v ch ilarn i qabul qilishiga va m a te ria ln in g qi- 
yinligiga qarab tanlanishi lozim. Hikoya tajriba va k o ‘rgazmalar 
bilan t o ‘ldirib boriladi.