bog'liq. Detal belgilangan chiziq b o ‘yicha o ‘ngidan bo 'sh baxyalar
bilan tikiladi. Ustki iplam ing uchi detaining teskarisiga chiqariladi
va baxyalam i taranglab burm alar hosil qilinadi. Burm alar bir tekis
yoyib
chiqiladi, ip lam in g uchi m axkam lab, tugib q o ‘yiladi. Buf
b a x y alarn in g u c h la rid a , d e ta in in g te sk ari to m o n id a n 0,1 sm
chuqurlikdagi mayda taxlam alar hosil qilib tikiladi. B archa buf
baxyalarning uchlari m ayda taxlam alarni tikish choklariga kirishi
zaair. Buflar c h o ‘zilib ketmasligi u ch u n astar q o ‘yiladi. «Vafli»
naqshini hosil qilish uchun navbati bilan
har bir qatorning ikkitadan
b u rm asi iro q isim o n q av iq la r y o rd a m id a p u x ta lan ad i. H ar b ir
puxtalam ada 4-5 qaviq boMadi. G ul tikib b o ‘lingandan so‘ng burm a
iplari so ‘kib tashlanadi.(39-rasm , b).
39-rasm (b).
5.5. Vitachkalarga ishlov berish
Kiyimga kishi gavdasiga mos shakl berish, shuningdek kiyimning
gavdaga yaxshi yopishib turishini ta ’m inlash uchun
asosiy detallarda
vitachkalar qilinadi. Vitachkalam ing kirimi va soni kiyimning gavdaga
yopishib turish darajasiga qarab belgilanadi.
Vitachkalar kiyim yuqorisida va belida bo'lishi mumkin. Yuqoridagi
vitachkalar yelka chokidan, yoqa o ‘m izidan, yeng o ‘m izidan yoki
yon chokdan boshlanadi. Ayollar kiyimida bunday vitachkalar asosiy
hisoblanadi. U lar ko‘krakda yoki kurakda qavariqlik hosil qilish uchun
63
zarur. B eldan b o shlan g an v itach k alar kiyim ning belga yopishib
turishini ta ’minlaydi.
V itachkalar qirqm a va yaxlit bo'lishi m um kin. Yengil kiyimlardagi
vitachkalar yaxlit b o ‘ladi.
K iyim ning m odeliga qarab vitach k alar
yum shoq taxlam alarga
o ‘tishi, vitachka-m ayda taxlam alar, taxlam alar, qirq m alarv a b o ‘rtm a
choklar bilan alm ashtirilishi m um kin.
Q irq im d an b o sh lan ad ig an v itach k ala r d e ta in in g teskarisidan
q o ‘shim cha andoza b o ‘yicha u ch ta chiziq bilan, detal o'rtasidagi
vitachkalar esa to ‘rtta: o ‘rta, yon chiziqlar va vitachkaning boshi
h am da oxirini bildiradigan chiziqlar bilan belgilanadi.
Detal vitachkaning o 'rta chizig‘i b o ‘yicha o ‘ngini
ichkariga bukib
q o ‘yiladi. Kiyimlami yakka buyurtm alar b o ‘yicha tikishda vitachkalar
oldin yon chizig‘i b o ‘yicha k o ‘klab olinib keyin biriktirilib tikiladi.
K o‘klash ipi olib tashlanadi va v itach k an ing o ‘rta chizig'i tikish
chokiga aniq keltirilib, vitachka yorib dazm ollanadi. (40-rasm , a,b).
Shundan so 'n g m odelga m uvofiq vitachka b ir to m on ga yotqizib
dazm ollanadi.
Y um shoq taxlam alarga o 'tad ig an vitachkalar a w a l k o ‘ndalangiga,
so ‘ngra qirqim y o ‘nalishida b u rch ak ostid a tikilib,
burchakdagi
baxyaqator qayiltirib q o ‘yiladi. (40-rasm , v).
D etal o ‘rtasidagi vitachkalarni tikish vitachka uchlaridan biridan
boshlanib oxirida tekis tugaydi va puxtalanadi.
V ita c h k a c h o k la ri m o d e ld a k o ‘rsa tilg a n to m o n g a y o tq izib
dazmollanadi.
V itachka oxirlaridagi solqilangan jo y lar d azm o ld a kirishtiriladi.
U stki kiyim dagi v itach k ala r k o ‘p in c h a q irq m a b o ‘ladi. B unday
v ita c h k a la rn i ishlash u c h u n kiyim o ld b o ‘lagi o ‘ngini ichkariga
q ilib q o ‘y ila d i, q irq im la ri te k is la n a d i va
b e lg ila n g a n ch iz iq
b o ‘y ic h a 0 ,8 - 1 ,0 sm u z u n lik d a g i q a v iq b ila n te s k a r is id a n
k o ‘k la n a d i. S o ‘ngra k o ‘k lash c h iz ig 'id a n 0,1 sm ic h k a rid a n
m ash in ad i tikiladi. V itachk a cho k i to y o ‘q b o ‘lg un ch a to raytirilib
b o rilib , v itach k a q irq im id a n 1-1,5 sm o ‘tib tu g a tilad i. V itachka
o x ir i g a ip g azlam a yoki fliz e lin d a n 5 -6 sm u z u n lik d a b o ‘lak
q o ‘yiladi.
64
40-rasm
C hokdagi k o ‘klash chiziqlari so'kib
tashlanadi, ch o k yotqizib
d azm o lanadi, vitachka oxiridagi solqilik dazm ollab kirishtiriladi.
Beldagi vitachkalar o d atd a yaxlit b o ‘ladi. V itachkani tikish paytida
chokning butun uzunligigaip gazlam ayoki flizelindan tayyorlangan
b o ‘lak q o ‘yiladi, bu b o ‘lak vitachkalarning pastki uchlaridan 1,5-
2 sm chiqib turishi kerak. V itachka choklari to yo‘q b o llib ketguncha
toraytirib borilib, uchlari puxtalanadi. Vitachka tagiga qo'yilgan bo'lak
vitachka shaklida qirqiladi. Vitachka uchidan chiqib turgan boMakning
b ir to m o n i vitachkani tikish baxyaqatoriga kertiladi. V itachka bir
tom onga, tikilgan b o ‘lak ikkinchi tom onga
yotqizib dazm ollanadi,
vitachka oxiridagi gazlam a dazm ollanadi, vitachka oxiridagi gazlama
b o ia g i bir qavat b o iis h i kerak, solqi jo y lar kirishtiriladi (40-
rasm ,e).
Do'stlaringiz bilan baham: 
