N. M. Alovddinova Ilmiy va pedagogik xizmatlar markazi direktori

41
Mikrometr
 
0,01 mm gacha aniqlikda o‘lchash imkonini beruvchi asbob bo‘lib, 
uning yordamida tashqi o‘lchamlar o‘lchanadi (27-rasm). Ular 0–25, 25–50, 50–75, 
75–100 mm va hokazo o‘lchamli qilib tayyorlanadi. Mikrometr skobasiga uning aniqlik 
darajasi hamda o‘lchash chegarasi yoziladi.
27-rasm.
 
Mikrometr: 
a) tuzilishi: 1 – skoba; 
2 – tovon; 3 – vint; 4 – stopor; 5 – stebel;
6 – baraban; 7 – treshchyotka; 8 – sterjen; 
b) mikrometrik vint; d) baraban.
Mikrometr skobasiga uning aniqlik darajasi, o‘lchash chegarasi va asbobsozlik 
korxonasining muhri tushiriladi. Hozirgi kunda mikrometrlarning elektron raqamli turlari 
ham keng tarqalgan (28-rasm).
28-rasm.
Elektron raqamli mikrometr.
29-rasm.
Kombinatsiyalashgan 
g‘oniya.
O‘quv ustaxonalarida oddiy go‘niyalardan 
tashqari 30º, 45º, 90º burchaklarni tekshirish va 
rejalash imkonini beruvchi 
kombinatsiyalashgan 
go‘niya
lar (29-rasm) ham ishlatiladi. 
Universal burchak o‘lchagich (uglomer).
0º dan 180º gacha bo‘lgan turli xil 
burchaklarni o‘lchash va rejalashda chilangarlik go‘niyalari hamda transportir bilan bir 
qatorda universal burchak o‘lchagichlar ham ishlatiladi (30-rasm). Ular tashqi va ichki 
burchaklarni o‘lchaydigan turlarga bo‘linadi. 
30-rasm.
Universal 
burchak o‘lchagich 
(uglomer).
a)
d)
b)
@edurtm_uz

---

42
TEXNOLOGIYA VA DIZAYN YO‘NALISHI
1. Shtangensirkul qanday vazifalarni bajaradi? 
2. Shtangensirkul yordamida millimetrning butun va o‘nlik ulushlari qanday 
o‘lchanadi?
3. Mikrometr tuzilishini tushuntirib bering.
4. Universal va kombinatsiyalashgan burchak o‘lchagich asboblaridan qanday 
maqsadlarda foydalaniladi?