Н.Қ. ЙЎлдошев, В. И набоков, О. А. Арипов, О. АҲмедов

Етакчининг касбга эгалиги – менежер томонидан ишлаб чиқ
ариш (ти- 
жорат)ни ташкил қилиш ва бошқарув соҳасидаги махсус билимлар ва 
кўникмаларни эгаллаши, ҳар хил соҳалардаги одамлар билан ишлаш 
маҳорати. 
Иқтисодий бошқарув усуллари –бошқарув субъекти ва объекти 
ўртасидаги муносабатларни мамлакат ва худуднинг солиқ тизими, молия – 
кредит механизми, божхона тизим, фирмани фаолият юритишнинг 
иқтисодий норативлари, сифатли меҳнат учун мотивация тизими, менежмент 

---

424 
мавсадларини мувофиқлаштириш усулларини қўллаш ѐрдамида иқтисодий 
тартибга солиш усулларидир. 
Коммуникацион тармоқлар – маълум коммуникацион жараѐн 
иштирокчиларини тегишли ахборот оқимлари ѐрдамида бирлаштириш. 
Маъмурий бошқарув усуллари –бу аник мақсадларга эришиш учун 
ташкилий муносабатларга таъсир кўрсатиш усулидир. Биттагина ишни ҳар 
хил ташкилий шароитлар, уни ташкил қилишнинг ҳар хил турлари: қатъий 
тартибга солиш, ҳозиржавоблик билан жавоб қайтариш, умумий вазифа- 
ларни қўйиш, фаолиятнинг йўл қўйиладиган чегараларини белгилаш ва ҳ. к. 
бажариш мумкин. Жамоага ташкилий таъсир кўрсатишнинг ишлари 
самарали ва сифатли бажарилишини таъминловчи маълум шароитлари учун 
энг ҳақиқий турларини аниқлашда ташкилий усуллар ўзларини намоѐн 
қиладилар. 
 Маънавий - руҳий ҳолат – ижтимоий гуруҳнинг қадриятли мўлжалла 
-ниши ва шахслараро муносабатларнинг характерини акс эттирувчи барқарор 
руҳий ҳолат. У ходимларнинг кайфияти, уларни меҳнатдан қаноатланганлиги 
даражасига бевосита таъсир кўрсатади ва бу орқали пиравордида ходимлар 
қўнимсизлиги, меҳнат унимдорлигига таъсир қилади. Қулай муҳитнинг энг 
муҳим аломатлари: гуруҳ аъзоларининг бир бирларига ишончи ва юқори 
талабчанлиги; самимий ва ишга доир танқид; фикрни эркин ифодалаш; қўл 
остидагиларга босимнинг йўқлиги; жамоа аъзоларининг унинг вазифалари 
ва ишларнинг ҳолати ҳақида етарлича хабардорлиги; жамоага тегишли 
эканликдан қаноатланиш; жамоа аъзоларининг ўзаро ѐрдами; жамоанинг 
ҳар бир аъзоси томонидан гуруҳдаги ишларнинг ҳолати учун жавобгарликни 
ўзига олиши. 
 Менежер - доимий равишда бошқарув лавозимини эгаллаб турувчи ва 
бозор шароитларида фаолият юритувчи ташкилот фаолиятининг айрим 
турлари бўйича қарор қабул қилиш ваколати берилган шахс. Менежерлар 
ташкилотда ҳар хил ўринларни эгаллайдилар (директор, гуруҳ раҳбари, 
ишларнинг маълум турининг ташкилотчиси, бошлиқ, мудир ва ҳ. к.), 

---

425 
бутунлай бир хилда бўлмаган масалаларни ҳал қиладилар, ҳар хил 
вазифаларни бажарадилар.