N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

 Oynali tizim: CCD-skaner (
a
), CIS-skaner (
b
).

---

77
Planshetdagi original
O‘zi fokuslanuvchi linza
Yorug‘lik diodi chizg‘ichi
Sensorlar shu yerda 
o‘rnatilgan
Kontaktli sensor 
chizg‘ichi
4.10-rasm. 
CIS-sensorning sxematik ko‘rinishi.
CCD-matritsali skanerlar nisbatan keng tarqalgan. Ulardan 
faqatgina qog‘ozdagi matnli hujjatlarni raqamlashtirishda emas, 
balki fotosuratlarni va rangli tasvirlarni skanerlashda ham 
foydalaniladi.
4.10-rasmda CIS-matritsa skanerlanayotgan original yuza sini 
yorituvchi yorug‘lik diodli qatordan, o‘zi fokuslanuvchi mikro-
linzadan va bevosita sensorlarning o‘zidan tashkil topgan. Ofis 
uchun mo‘ljallangan CCD-skanerlarning ayrim modellari 3200 
dpi gacha optik ruxsat berishga ega, CIS-apparatlarining esa 
optik ruxsat berishi 1200 dpi gacha yetadi.
CIS-matritsali skanerlar kitobni emas, balki varaqli 
originallarni skanerlash talab etilgan joylarda qo‘llaniladi. Bu 
skanerlar elektr energiyani butunlay USB shinadan oladi, bu esa 
portativ kompyuter sohiblariga anchagina qulaylik yaratadi.
4.11-rasmda oyna derazachali mikrosxema ko‘rinishidagi 
CCD-matritsa berilgan. Bu yerga originaldan qaytgan nur 
fokuslanadi. Barcha skanerlar o‘zi ulangan shaxsiy kompyuter- 
lar tomonidan boshqariladi, skanerlashdan oldin kerak bo‘lgan 
sozlashlar esa boshqaruvchi dasturning muloqat oynasida 
kiritiladi.

---

78
4.11-rasm.
 CCD-matritsaning ko‘rinishi.
Skanerlar ko‘pi bir nechta «tez skanerlash» tugmalari bilan 
jihozlangan. Tez ishga tushirishning tipik funksiyalari, odatda, 
printer orqali bosmaga chiqarish bilan skanerlashning standart 
operatsiyasini ishga tushirish, keyinchalik elektron pochta, faks 
orqali jo‘natish kabi funksiyalarni anglatadi.
Zamonaviy skanerlar ixtisoslashgan protsessorlar bilan 
jihozlanadi. Bunday protsessorlarning vazifasi barcha zanjir 
va bog‘lamalarning harakatini muvoffiqlashtirish hamda 
tasvir haqidagi ma’lumotlarni shaxsiy kompyuterga uzatish 
uchun shakllantirish kiradi. Skanerlarning ba’zi modellarida 
protsessorlarga interfeys kontrollerlarining vazifa 
lari ham 
yuklanadi. Bugungi SOHO-skanerlarning turlari 4.14-rasmda 
ko‘rsatilganidek, interfeysli platada joylashgan USB, FireWire va
Skanerlovchi karetka
Matritsa
Manba moduli
Interfeys moduli
Tortuvchi mexanizm
Transport qaydlovchisi
O‘rnatish 
moslamasi
4.12-rasm.