N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Optik mexanik sichqoncha 
mexanizmi:
 
1
– qo‘l harakati yo‘nalishi bo‘yicha 
sichqoncha harakatlanadi; 
2
– sichqon chani 
tizim bilan ulash interfeysi; 
3
– buyruqlarni 
tanlash yoki uzatish tugmalari; 
4
– vertikal 
va gorizontal aylantirish roliklari.
1
2
3
4
4.3-rasm.
 logitech iFeel 
optik sichqonchasi
 
(ostki ko‘rinishi).
Zaryadaloqali pribor 
kamerasi (ZAP)
Yorug‘lik tarqatuvchi diod 
(YTD) yuzani yoritishda 
foydalaniladi

---

71
Optik sichqoncha an’anaviy zoldir tipidagi sichqoncha singari 
odatda simli va simsiz bo‘ladi. Simsiz sichqonchalarda axborot 
infraqizil datchik larga yoki radio chastotalarda uzatiladi.
Holatga o‘tish qurilmalarining in terfeyslari. 
Sichqonchani 
kompyu terga quyidagi usullar bilan ulash mumkin:
– ketma-ketli interfeys orqali;
– tizimli platadagi sichqonchaning maxsus porti (PS/2) orqali;
– ketma-ket shinalli universal port (USB) orqali;
– Bluetooth yoki boshqa turdagi simsiz aloqa yordamida.
Klaviatura interfeysi. 
ShK klaviaturasi asosiy ti zimga quy-
ida keltirilgan ikki usuldan biri bilan ulanadi:
– PS/2 shtekkeridan foy dalangan holda ma’lumot lar uzatish 
maxsus ketma-ket kanali yordamida;
– USB porti orqali.
Tizimli blok bilan bog‘lanish 11 bitli ma’lumotni uzatuvchi 
ketma-ket kanal orqali amalga oshiriladi. Bulardan 8 biti ma’lu-
motning o‘zini, qolgan 3 biti moslashtiruvchi va boshqaruvchi 
signallarni uzatadi.
Sichqoncha va
klaviaturani ulash razyomlari. 
IBM kla-
viatura larida dastlab ikkala tomonidagi uchlarida ulash razyom-
lari mavjud bo‘lgan kabeldan foydalanilgan, bu o‘z o‘rnida uni 
almashtirishni osonlashtirgan. Afsuski, IBM kompaniyasining 
zamonaviy klaviaturalarida SDL shtekkerli yoki telefon razyom-
lariga o‘xshash razyomlardan foydalanilmaydi.
Kabelni klaviaturaga ulash usulidan qat’iy nazar kabelning 
ikkinchi uchi tizimli bloka quyida keltirilgan shtekkerlardan biri 
yordamida ulanadi:
– BabyAT tizimli platali kompyuterlarda qo‘llaniladigan 
5 kontaktli DIN shtekeri;
– ko‘pincha PS/2 deb nomlanuvchi 6 kontaktli miniDIN shtekeri;
– USB shtekeri, shu inter feysdagi klaviaturalarda qo‘llaniladi.
4.4-rasmda bu razyom larning tashqi ko‘rinishi va kontaktlar-
ning joylashtirilishi keltirilgan.

---

72
Shteker
Razyom qismi
5-kontaktli
DIN razyomi
6-kontaktli 
mini-DIN razyomi
4.4-rasm.