N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

EISA shinasi
(Extended ISA) – 32 razryadli ma’lumotlar shinasi 
va 32 razryadli manzillar shinasi bo‘lib, 1989-yil ISAning konstruktiv 
va funksional kengaytmasi sifatida yaratilgan. Shinaning manzillar 
maydoni 4 Gbayt va 8–10 MHz chastotada ishlaydi.
Shinaning o‘tkazish xususiyati nazariy jihatdan 33 Mbayt/s 
bo‘lib, protsessor – kesh – tezkor xotira kanali bo‘yicha almashuv 
tezligi xotira mikrosxemasining ko‘rsatkichlari bilan aniqlanadi. 
Kengaytirish razyomlarining soni oshirilgan bo‘lib, nazariy jihatdan 
15 tagacha, amaliy 10 tagacha qurilma ulanishi mumkin. Uzilishlar 
tizimi yaxshilangan, 
Bus Mastering
– shinadagi har qanday qurilma 
tarafidan shinani boshqarish ish tartibi quvvatlanadi, qurilmalarning 
shinadan foydalanishini boshqarish uchun 
arbitraj tizimi 
mavjud.
EISA shinasi – ISA ning 32 bitgacha qat’iy standartlashtirilgan 
kengaytmasidir. Konstruktiv bajarilishi u bilan oddiy ISA adap-
terlarining mos kelishini ta’minlaydi. EISA kartalarini ISA slotlariga 
o‘rnatilishi mumkin emas, chunki uning o‘ziga xos zanjirlari ISA 

---

32
zanjirlarining kontaktiga duch keladi, buning natijasida tizimli plata 
ishga yaroqsiz holga keladi.
EISA shinasi qimmat, ammo ko‘p masalali tizimlarda, fayl-
serverlarda va kiritish/chiqarish shinalarining yuqori samaradorli 
kengaytmasi talab qilingan joyda o‘zini oqlovchi arxitekturadir.
Mca
 
shinasi
(Micro Channel Architecture) – 32 razryadli shina 
bo‘lib, 1987-yil PS/2 mashinalari uchun IBM firmasi tomonidan 
yaratilgan. O‘tkazish xususiyati 76 Mbayt/s, ish chastotasi 10–20 
MHz. O‘zining boshqa tavsiflari bilan EISA shinasiga yaqin, ammo 
ISA bilan ham, EISA bilan ham mos tushmaydi. PS/2 kompyuterlarida 
ishlab chiqarilgan amaliy dasturlarning yo‘qligi, uning keng 
tarqalishiga to‘sqinlik qilgani sababli, MSA shinasi ham uncha keng 
ishlatilmaydi. MSA shinasiga bo‘lgan talabning yo‘qligining ikkinchi 
sababi ISA adapter platalarining MSA bilan mos tushmasligidir.