N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Protsessor va xotira modulining siljishi. 
Protsessor va xotira 
moduli elektr ta’minot manbayi yonida joylashgan va bitta ventila-
tor yordamida sovutiladi. Bu o‘z o‘rnida protsessor uchun maxsus 
ventilatordan foydalanishga ehtiyoj qoldirmaydi. Katta passiv issiqlik 
qaytargich uchun ham joy bor. Protsessorni va issiqlik qaytargichni 
o‘rnatish uchun ajratilgan joyning balandligi taxminan 70 mm (2,8 
dyuym) dir.
Kiritish-chiqarish ichki razyomlarining joylashuvi. 
Bu razyomlar 
egiluvchan va qattiq diskli jamlagichlar uchun bo‘lib, jamlagichlar 
ichki kabellarining uzunligini kamaytirish uchun shu jamlagichlarning 
yonida joylashgan bo‘ladi.
Yaxshilangan sovutish tizimi. 
Protsessor va xotira qurilmasining 
konstruksiyasi joylashtirilishi shunday amalga oshirilganki, u butun 
tizimni maksimal sovutish imkonini beradi. ATX spetsifikatsiyasida 
g‘ilof ichida havoning bosimini kamaytirishga olib keladigan pur-
kash kabi ishlaydigan ventilator afzal ko‘rilgan. Ko‘pchilik ishlab 
chiqaruvchilar ATX ta’minot blokini tizimdan havoni so‘rib oluvchi 
ventilator bilan birgalikda ishlab chiqaradilar, ya’ni manfiy bosimli 
konstruksiyani taklif qiladilar.
Narxning pasayishi
. ATX konstruksiyasida bitta yagona ta’mi-
not razyomi ishlatiladi. Diskli jamlagichlarning ichki kabellarini 
qisqartirish mumkin. Buning hammasi sezilarli darajada nafaqat 

---

24
tizimli plataning, balki g‘ilof va elektr ta’minotining ham narxini 
pasaytiradi.
2.4-rasmda ATX tizimining qopqog‘i yechilgan holda stol ustida 
turgan ko‘rinishi keltirilgan. Amalda tizimli plata diskyurituvchilarni 
o‘rnatish uchun mo‘ljallangan bo‘laklar bilan to‘silib qolmaydi. Bu o‘z 
o‘rnida tizimning turli xil komponentlaridan va shina razyom laridan 
erkin foydalanishni ta’minlaydi. Kengaytirish razyomlari nisba tan 
kalta tarafi bilan parallel joylashgan bo‘lib, protsessor, xotira razyom-
larining qismiga va kiritish-chiqarish razyomlariga halaqit bermaydi.
Mini-ATX sxemasi ham xuddi shunday g‘ilofga joylashtiriladi:
– ATX platasi 305×244 mm (12×9,6 dyuym) o‘lchovlarga ega;
– mini – ATX platasi – 284×208 mm (11,2×8,2 dyuym).