N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

chipset
2.1-rasm. 
Tizimli plataga 
 
o‘rnatiladigan elementlar.
Xotira moduli
Radiator kuller bilan
Protsessor

---

21
joylashgan. 
Chipset mikrosxemalar to‘plami bo‘lib, barcha bloklar ora-
sida signallarni taqsimlash vazifasini bajaradi.
2.3-
a
rasmda protsessordan tezkor xotiraga o‘tuvchi axborotlar 
oqimi hamda teskariga uncha katta bo‘lmagan ushlanish vaqtini 
kirituvchi chipset orqali o‘tadigan axborotlar oqimi tasvirlangan.
Asos
Asos
Asos
Signalli qatlam
Signalli qatlam
Signalli qatlam
Signalli qatlam
Plataning diskret 
elementlari
Ta’minot
zanjirlarining 
qatlamlari
Yerga ulash
qatlamlari
Protsessor
Chipset
Tezkor xotira
Tashqi 
qurilmalar
Tizimli 
shina
Kengaytirish 
shinasi
a
)
Protsessor
Chipset
Tezkor xotira
Tashqi 
qurilmalar
Tizimli 
shina
Kengaytirish 
shinasi
b
)
2.3-rasm. 
Tizimli plataning ishlash tamoyili:
 
a
) an’anaviy sxemasi; 
b
) xotira kontrolleri protsessor kristallida joylashgan.
2.2-rasm. 
Tizimli plata qatlamlari.

---

22
Zamonaviy kompyuter tizimlari uchun bunday ushlanish ko‘plik 
qiladi. Shuning uchun avval AMD, keyin esa Intel korporatsiyasi 
xotira kontrollerini protsessor kristaliga joylashtirdi (2.3-
b
rasm). 
Tuzilishning bu tamoyilida protsessor xotira bilan bevosita ishlaydi. 
Bu esa o‘z o‘rnida tizimning umumiy unumdorligini oshiradi. Tizimli 
plata ning protsessorning arxitekturasiga bog‘liq bo‘lgan boshqa vari-
antlari ham mavjuddir. Masalan, oxirgi vaqtda grafik nimtizimning 
ishlash tezligini oshirish uchun videokartaning interfeysini (PCI-E 
uchun) chipsetdan protsessor kristaliga joylashtirilgan varianti keng 
tarqaldi.