N. Husanov, S. Shokirova, K. Shayxova

QIMMATLI Q’OGOZLAR BOZORINING TUZILISHI 
Aksioner jamiyatlar paydo bo‘lgach ular tomonidan qimmatli qog‘ozlar 
chiqarila boshlandi va bu qimmatli qog‘ozlarni ommaga auksion asosida fond birjasi 
orqali yetkazishni tashkil etish lozim deb topildi. 
Fond birjasining asosiy maqsadi-aksiyalar, obligatsiyalar va boshqa qimmatli 
qog‘ozlarni tez va samarali olib–sotishdan iborat.
Qimmatli qog‘ozlarning kursi doimiy ravishda ular olib keladigan daromad 
(dividend yoki foiz ko‘rinishida) talab va taklif orasidagi bo‘lgan munosabatdan 
iboratdir.
Fond birjasida faqatgina brokerlar (maklerlar) sotuvchi bo‘lib ishlardi, ular o‘z 
mijozlari buyurgan ishni bajarib, shunga asosan ma’lum foiz miqdorida foyda ko‘rar 
edi.
Topshiriq: 
1. Matnni o‘qing, savollar tuzing va sozlang.
2. Quyidagi so‘z birikmalarini eslab qoling va tarjima qiling.
Qonuniy egalik, tashkiliy, huquq, usul, doimiy mijoz, vakolatxona, ko‘maklashish,
ish unumdorligi, yashash sharoiti, taraqqiyot yo‘li, o‘xshash davlatlar, quvvat, atrof 
muhitni muhofaza qilish. 
3. 
Quyidagi savollarga javob bering.
1. Ko‘p olimlar nimalarga intiladilar?
2. Kursdoshlar qachon o‘zlarining taasurotlari bilan uzoq (suhbatlashadilar) 
o‘rtoqlashadilar? 
4. 
Quyidagi qo‘shma gapni tugating.
1. Kecha huquqshunos bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi, ... 
2. Daraxt qurib qoldi, … 
FOND BIRJASI 
Fond birjasi - qimmatbaho qog‘ozlar oldi-sotdi qilinadigan birja, bozor 
infrastrukturasining muhim bo‘g‘inidir. Qimmatbaho qog‘ozlar (davlat 
obligatsiyalari, korxonalar, aksiya va obligatsiyalari, bank kredit biletlari, tijorat 
viksellari) valuta oldi - sotdisi bo‘yicha muntazam va tashkiliy faoliyat ko‘rsatadi. 
Xalqaro fond birjalari federatsiyasi - Parijda joylashgan xalqaro tashkilot, 
asosiy maqsadi-barcha aksionerlarga teng huquqni ta’minlash va qimmatbaho 
qog‘ozlar bozori tarkibini muvofiqlashtirish. Fond birjasi-qimmatbaho qog‘ozlar 
savdosini tartibga solish, siyosatning fond bozoriga ta’siri, birja ishi texnikasi va 
texnologiyasini rivojlantirish masalalarini ko‘rib chiqadigan kengashlar o‘tkazadi. 

---

 70