N. F. Zamyatkin

Matnlarni 
hech qachon ichingizda yoki pichirlab o‘qimang. 

---

24
So‘zlarni shivirlab talaffuz qilmang. 
Eshitish 
a’zolarimizdagi to‘liq harakatlarsiz miyamiz yangi 
so‘zlarni xotirasida oson saqlab qola olmaydi. 
Shivirlab o‘rganish - xayol surishday bir gap
.Axir 
siz boks tushishni yoki qo‘shiq aytishni xayolan 
o‘rganmaysizku. O’z-o‘zicha xirgoyi qilib yurgan 
odamning qo‘liga mikrofon tutqazib, katta sahnaga 
chiqarib qo‘yilsa qanday ahvolga tushadi. 
Hamisha baland ovozda o‘qing! 
Baland 
pardalardan past ohangga tushish doimo oson va 
oddiy bo‘lgan, ammo quyi pardalardan avjga 
ko‘tarilishni hamma ham eplayvermaydi. 
Qilich janglarining mashhur ustasi Miyamoto 
Musasi o‘z saboqlarini katta va qiyin mashqlardan 
boshlar ekan. U 
«katta ishlarga qodir odam kichik 
narsalarni albatta eplaydi», 
deb yozgan edi. Men 
bu fikrga 
«pastdan yuqoriga chiqish esa hech 
qachon oson bo‘lmaydi»
, degan jumlalarni ilova 
qilishni istardim. 
Sizga takror uqtiraman: matnlarni doimo 
baland ovozda o‘qing! 
Gomerning 
«Iliada»siga 
qayta 
hayot 
bag‘ishlagan Shliman aynan shunday usul bilan 
o‘nta tilda chiroyli so‘zlashishni o‘rgangan edi. 
Xullas, bu sinovdan muvaffaqiyatli o‘tgan usul. 

---

25
Boshqa yo‘llarni qidirib vaqt yo‘qotishingizga hojat 
yo‘q. 
Va to‘g‘ri nafas olishni ham unutmang. Ha, ha, 
men shuni ham aytmoqchi edim. Chet tilida 
so‘zlashayotgan vaqtingazda nafas olishingiz ham 
begonalashadi. Nutq a’zolari o‘zgacha harakat 
qilayotgani uchun o‘pkadagi havo oqimining 
yo‘nalishi ham o‘zgaradi. Siz odatdagidan 
boshqacharoq nafas ola boshlaysiz. Shu tufayli ham 
avvaliga o‘zingazda charchoq va biroz hansirashni 
his qilasiz. Vaqtlar o‘tib bu ham o‘tib ketadi va 
aytish mumkinki, chet tilida so‘zlashayotgan 
paytingizda chet elliklarday nafas ola boshlaysiz. 
Yana bir gap. Birinchi qadamni qo‘yishda 
shoshmaslik va ehtiyot bo‘lish darkor. 
So‘zlarni 
butunligicha talaffuz qilishga qiynalyapsizmi?
Unda ularni o‘zak va qo‘shimchalarga bo‘lib 
talaffuz kiling. Chiroyli talaffuz qilayotganingizga 
ishonchingiz komil bo‘lgachgina, butun so‘zni 
takrorlang. 
O‘z isbotini topgan yana bir haqiqat shuki, 
so‘zlarni ilk davrlarda qanday talaffuz kilsangiz, 
ular butun umr xotirangizda shunday muhrlanadi. 
Yillar 
o‘tib, 
yuksak 
darajalarga 
erishgan 
taqdiringizda ham yo‘l qo‘yilgan ilk xatolarni tuzata 
olmasligingiz mumkin. 

---

26