N. B. Dilmurodov

 
Bosh va oldingi oyoq arteriyalari
Darsning maqsadi: k
atta qon aylanish doirasi arteriyalari, yurakdan 
chiqadigan aorta tomiri, uni tarmoqlanishi, bo‘yin, oldingi oyoq va bosh 
sohasining magistral va asosiy arteriya tomirlari va ularning qon bilan ta’minlash 
sohalarini o‘rganish. 
Ko‘rgazmali materiallar: 
rasm, ho‘l va quruq preparatlar, slaydalar.
Bosh arteriyalari 
Umumiy 
uyqu 
arteriyasi
– 
a.carotis 
communis
bo‘yinturuq 
chuqurchasining tubida joylashgan. Qoramolda bu arteriya ensa-atlant bo‘g‘imida 
ikkiga, ya’ni tashqi uyqu (juda yirik) va ichki (juda nozik) uyqu arteriyalariga 
bo‘linadi. Bunday bo‘linishgacha uyqu arteriyasi muskul, qizilo‘ngach, kekirdak 
arteriya tarmoqlari hamda quyidagi: qalqonsimon bezning oldingi halqum, hiqildoq 
va ichki uyqu arteriyalarini ajratadi. Qalqonsimon bezning oldingi arteriyasi 
– 
a.thyreoidea cranialis
– bu arteriya halqumga tarmoq, ya’ni halqum arteriyasini 
beradi, uning o‘zi esa hiqildoq arteriyasiga aylanadi. Halqum arteriyasi – 
a.pharyngea
halqum muskullarini oziqlantiradi. Hiqildoq arteriyasi – 
a.laryngea
hiqildoq muskullariga tarmoqlanadi.

---

Ichki uyqu arteriyasi
– 
a.carotis interna
faqat yosh buzoqlarda bo‘ladi. 
Umumiy uyqu arteriyasidan ajralib, yirtiqsimon teshik orqali miya qutisi ichiga 
kiradi va bosh miyaga hamda uning qismlariga tarqaladi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyaitlari: 
Otda 
– 
umumiy uyqu 
arteriyasidan quloq orti arteriyasi hamda qalqonsimon bezning oldingi arteriyasi 
ajraladi. Cho‘chqada
– 
umumiy uyqu arteriyasidan va ensa arteriyasidan ichki 
uyqu arteriyasi ajralib, ensa qismi organlariga tarqaladi.