N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

kelayotgan
qonni bir-biriga aralashib ketishiga yo'l qo'ymaydi.
Yurakning chap bo'lmasining yaiqorigi tomonida o'pka venasi 
uchun 4—7 ta teshigi bo'ladi. Chiqish teshigi chap qorinchaga 
chap atrioventikulyar teshik orqali ochiladi.
Yurak qorinchaiari yurakning ventral qismida katta joyni 
egallaydi. Ichki yuzasi endokard bilan qoplangan, endokard qavati 
ostida joylashgan miokard qavati muskul to'siqlar va ko'ndalang 
hamda so'rg'ichsimon muskullardan iborat. Bu muskullarga yurak 
klapanlaridan kelayotgan torsimon paylar birlashadi.
O'ng qorincha o'ng bo'lmaning pastki qismida joylashadi. 
Devori o'ng bo'lma devoriga nisbatan ancha qalin. Qorinchaning 
ichki qismida 3 ta so'rg'ichsimon muskul joylashgan. Shundan 
ikkitasi yurak to'sqichida, bittasi esa qorinchaning yon devorida 
joylashgan. Yurak o'ng bo'lmasi o'ng qorinchaga atrioventrikulyar 
teshik orqali ochiladi. Bu teshik atrofmi aylana shakldagi flbroz 
tog'ay o'rab turadi. Bu halqa uch tabaqali klapanga birlashadi. 
Klapanning erkin chetlari yurak qorinchasiga qaragan bo'lib, 
torsimon paylar yordamida yurakning so'rg'ichsimon muskullariga 
kelib birlashadi. O'ng qorinchada ham arterial teshik bo'lib, bu 
teshikdan o'pka arteriyasi (venoz qon) chiqadi. Bu teshik atrofida 
fibroz halqa bo'lib, bu halqa yarim oysimon klapanni ostki qismida 
joylashgan. Klapanlarning bittasi o'pka arteriyasidan orqa 
tomonda, ikkitasi oldingi tomonda joylashadi. Klapanlar uchta 
xaltacha shaklidagi tabaqadan iborat.
291

---

Chap qorincha chap bo‘lmaning pastki qismida joylashadi. 
Chap qorincha devori o'ng qorinchaga nisbatan 2,5 marta qalin, 
ichki endokard qismida ikkita so‘rg‘ichsimon muskul do’ngiigi 
mavjud.
0
‘ng qorincha bilan chap qorincha oralig‘ida chap atriovent­
rikulyar teshik bo‘Ub, bu teshik atrofida ikki tabaqali klapan 
joylashadi 
(82-rasm).
Atrioventrikulyar teshik atrofida chap fibroz 
halqa bo£ladi. Aorta teshigidan aorta qon tomirlari chiqadi. Bu 
tomir devorida yarim oysimon klapan joylashadi. Bu klapan 
atrofida aorta qon tomirlarini fibroz halqasi bo‘lib, unda qora­
mollarda o‘ng va chap yuqorigi suyakchalar joylashadi. 
0
‘ng tomon 
yurak suyakchasining uzunligi 5—6 sm bolib, uchburchak shak- 
Uga o‘xshash, chap yurak suyakchasi esa 2—3 sm bo‘lib, bu suyak- 
chaga chap yarim oysimon klapan birlashadi. Yurak ko'krak bo‘sh- 
lig‘ida 3—