N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Siydik
ajratuvchi yoki po‘stloq 
zonasi buyrakning periferiyasida joyiashib, 
to‘q-qizil rangda boladi. 
Siydik 
chiqaruvchi yoki maglz zonasi
1 Victoria Aspinall. Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
248

---

buyrakning markazida joylashadi va birmuncha yorqin rangga 
ega. 
Chegaralovchi zonasi 
yuqoridagi ikkita zonaning oral ig‘ini 
egallab, yorqin qizil rangda bo'ladi.
Chegaralovchi zonada buyrak arteriyasi va venasidan boshla- 
nuvchi bo'laklararo arteriya va venalarning tarmoqlari bo'lgan 
yoysimon arteriya va venalar joylashadi. Yoysimon arteriyalardan 
siydik ajratuvchi zonaga boMaklararo arteriyalar chiqadi. Ulaming 
yon tarmoqlarida tomirlar kalavasi hosil bo'ladi.
Tomirlar kalavasi buyrakning Shumlyansk — Boumen kapsula- 
sining kosachasimon chuqurchasida joylashib, ular birgalikda 
buyrak tanachalarini hosil qiladi. Buyrak tanachalaridan egri- 
bugri siydik ajratish kanalchalari boshlanib, ular siydik ajratish 
zonasining asosini tashkil qiladi. Egri-bugri kanalchalar to'g'ri 
kanalchalarga o'tadi. To'g'ri kanalchalar siydik chiqaruvchi zonaga 
nursimon ko'rinish berib yo'naladi. Bu yerda ular buyrak 
so'rg'ichlari yuzasiga ochiladigan yig'ishtiruvchi kanalchalar bilan 
qo'shilishadi. Barcha so'rg'ichlar buyrak chuqurchasiga qaragari 
va uchida siydik yo'lining tarmoqlangan naychalari bo'lgan buyrak 
kosachasiga osilib turadi. Siydik yo'li naychalari buyrak chuqur- 
chasining qarshisida ikkita yirik oxirgi yo'llarga birlashadi. Ular 
bir-biri bilan qo'shilishadi va siydik yo'lini hosil qiladi.
O 'ng buyrak bel sohasida 12-qovurg‘adan to 2—3-bel 
umurtqasigacha bo'lgan joyda joylashadi. Dorsal tomondan u 
belning katta muskuli va diafragmaning o'ng oyoqchasiga tegib 
turadi; uning oldingi uchi jigarning buyrak chuqurchasida joyla­
shadi. Ventral tomondan u oshqozon osti bezi, shuningdek, 
ko'richak va chambar ichaklar bilan chegaralangan.
Chap buyrak o'zining xususiy tutqichida osilgan va 2—5-bel 
umurtqalari to'g'risida o'ng va chap tomonlarda joylashadi. Katta 
qorinning uzoq muddatli bosimi natijasida buyrakning lateral 
yuzasida, uning oldingi uchi yaqinida katta qorin chuqurchasi 
mavjud.