N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

joylashadi. Bu muskul ko'krak umurtqasining so'rg'ichsimon
o'sirntasidan boshlanib, qovurg'alarning boshiga yaqin joyida
tugaydi. Bular qisqarganda qovurg'arii ko‘tarib, ko‘krak qafasmi
kengaytiradi.
Qovurg‘alar orasidagi tashqi muskul 
har ikkala qovurg‘a
oralig‘ida joylashadi. Qo‘ylarning dastlabki V—VI qovurg‘alari
orasidagi muskullar yaxshi rivojlangan bocladi. Bu muskul qovur-
g'aning orqa chetidan boshlanib, keyinida turgan qovurg'aning
oldingi chetida tugaydi. Muskul qisqarganda qovurg'alar ko'tariladi.
Diafragma 
keng, yupqa plastinka bo'lib, o'rtasi paydan, chetlari
muskuldan iborat. Diafragma ko'krak bo'shlig'i bilan qorin
bo‘shlig‘ini bir-biridan ajratib turadi. Uning ko'krak bo'shlig'iga
qaragan tomoni qavargan. Diafragma suyaklar nomi bilan bog£liq
holda uch qismga: bel, qovurg£a va to'sh qismlarga bo'linadi.
Bel qismi ikkita diafragma oyoqchasi: o£ng va chap oyoqchadan
tuzilgan. O'ng oyoqcha ancha rivojlangan bo£lib, u oxirgi ko'krak
va dastlabki bel umurtqalaridan boshlanadi. Oyoqchalar oralig£idan,
oxirgi ko‘krak umurtqasining to£g£risidan aorta qon tomiri teshigi
va limfaning ko'krak yo'li o'tadi. Diafragmaning payga aylanish
joyi yaqinida qizilo'ngach teshigi bo'lib, undan adashgan nerv
o'tadi.
Qovurg'a qismi qovurg'alaming ichki yuzasiga yopishgan bo£lib,
VIII qovurg'a tog'ayidan boshlanadi va tog'ay — qovurg£alar orqali
o'tib, oxirgi qovurg'alarda tugaydi.
To'sh qismi to£sh suyagining kuraksimon tog'ay o'simtasi
ustida birlashadi. Diafragmaning pay qismi, ya’ni pay markaziy
yurak shaklida bo'ladi, VI—VII qovurg'alar ro'parasida esa keyingi
kovak vena o'tadigan teshik bor. Qorako'l qovurg'a qismi VIII—