N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

156

---

Burunning yon muskuli. 
To‘rtta kichik kengaytiruvchi mus-
kullardan iborat: a) burunni yuqorigi kengaytiravchisi; b) burunni
pastki kengaytiruvchisi — jag‘ oraliq suyagining burun o‘simtasidan
burunning yumshoq devori va S-simon tog‘aychaga keladi;
v) burunni orqa (aboral) kengaytiruvchisi — burun va jag‘ oraliq
suyagidan to burun nog‘orasining terisigacha keladi; g) burunni
old (oral) kengaytiruvchisi — qanotsimon tog‘ayning botiq chetidan
to burunning yon qanoti terisigacha boradi.
Vazifasi:
 to‘rtala muskul ham burun bo‘shlig‘iga kirish yolini
kengaytiradi.
b) Chaynash muskullari.
Katta chaynash muskuli 
yuz do'ngligidan va yonoq yoyidan
boshlanib, yon va ichki qavatlarga bolinadi: Yon qavati — oldinga
tomon o‘tib, pastki jag‘ suyagi tanasining ildiz qismiga boradi.
Ichki qavati — qiyshiq holatda pastga tushadi va to chaynash
chuqurchasigacha boradi. Vazifasi: jag‘ni qisadi. Ot, qoramol,
cho‘chqalarda bir xilda boladi. Itlarda chakka muskuli bilan qalin
boglangan.
Qanotsimon muskul 
bu muskul ham ichki va yon qavatlardan
iborat: ichki qavati — qanotsimon va tanglay suyaklaridan boshla-
nib, qanotsimon chuqurchada tugaydi. Yon qavati — qanotsimon
o‘simtadan qanotsimon chuqurchasigacha boradi. Bu muskul otda
va cho‘chqalarda qoramoldagiga nisbatan kuchli taraqqiy etgan.
Chakka muskuli 
— chakka suyagi chuqurchasidan pastki
jag‘ning muskul o‘simtasigacha boradi. Vazifasi: jagcni qisadi.
Ikki qorinli muskul 
bo‘yinturuq o‘simtasidan pastki jag‘ning
pastki uchigacha keladi.