N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Tashqi uyqu arteriyasi 
- umumiy uyqu arteriyasining davomi 
bo'lib, ensa, jag'ning tashqi, quloqning katta, chaynash muskuli, 
chakkaning yuza arteriyalari tarmoqlarini ajratadi, uning o'zi esa 
jag'ning ichki arteriyasiga aylanadi.
Ensa arteriyasi kam taraqqiy etgan bo'lib, jag' osti arteriyasi, 
miya pardasining o'rta arteriyasi, orqa miya hamda ensa muskullari 
va teriga boruvchi arteriyalarga ajraladi. Tanglayning kirib boruvchi 
arteriyasi halqum devori muskuli va yumshoq tanglay pardasiga 
tarmoqlanadi. Tanglayning yo'qolib boruvchi arteriya tarmog'i 
juda nozik, atlantning qanotsimon teshigi orqali o'tib umurtqa 
arteriyasi bilan anastomoz hosil qiladi. Miya pardasining o'rta 
arteriyasi juda nozik yirtiqsimon teshik orqali miya bo'shlig'iga 
kirib, miyaning qattiq pardasiga tarmoqlanadi; ensa tarmog'i boshni 
yozuvchi qisqa muskullarga tarmoqlanadi; to'piq arteriyasi til osti 
teshigi orqali miya bo'shlig'iga kirib ajoyib to'rni hosil qilishda 
qatnashadi.
Jag'ning tashqi arteriyasi anchagina yo'g'on bo'lib, jag' orali- 
g'idan tomirli o'yiq tomon o'tib, tashqi tomonda umumiy yuz 
arteriyasini hosil qiladi. Yuz arteriyasidan: pastki lab arteriyasi — 
pastki labga tarmoqlanadi; yuqori lab arteriyasi yuqori labga 
tarmoqlanadi.
Chaynash muskuli arteriyasi chaynash muskuli va quloq osti 
so'lak beziga tarqaladi. Chakkaning yuza arteriyasi chakka oblastiga 
tarqalib, quloq oldi so'lak bezidan tashqari yana to'rtta arteriya
297

---

tarmog‘ini: yuzning ko'ndalang arteriyasi, miya pardasining 
qo'shimcha arteriyasi, ko'z yosh bezining yuza arteriyasi va 
shoxning umumiy arteriya tomirini beradi.
Yuzning ko'ndalang arteriyasi chaynash muskullariga tarqaladi; 
miya pardasining qo'shimcha arteriyasi chakka kanali orqali chiqib 
to'piq arteriyasi bilan anastomoz hosil qiladi; ko'z yosh bezining 
yuza arteriyasi yuqorigi va pastki qovoq hamda peshana muskuli 
va ko'z yoshi beziga tarmoqlanadi. Shoxning umumiy arteriya 
tomiri lateral va medial tarmoqlarga bo'linadi.