N. A. Mamadjonova O’simlikshunoslikning biologik asoslari

Oziq moddalarga talabi.
G’o’za o’simligi butun yer o’stki qismlari bilan birga, 
1tonna chigitli paxta yaratish uchun eng muhim bo’lgan oziq moddalardan 
o’rtacha:50-60 kg azot, 10-15 kg fosfor, 50-60 kg kaliy talab qiladi. Boshqa 
elementlardan o’rtacha hisobda 50kg kalsiy, 10 kg dan oltingugurt, magniy va natriy, 
2 kg gacha temir, 200 g gacha bor, 50 g mis, 1,5 kg xlor o’zlashtiradi. 
Agar umumiy hosilga nisbatan ko’p miqdorda (50-60%) paxta tashkil etadigan 
qilib parvarish qilinsa, oziq moddalarning sarfi birmuncha kamayishi mumkin. 
Ildiz sistemasini vujudga keltirish uchun yer usti massasiga ketadigan oziq 
miqdordan N-3-5 %, R-5-7 %, K-7-10 % sarflanadi. G’o’za o’zining o’suv davrida 
sarflaydigan azot va fosfor moddasini rivojlanishi davrlari bo’yicha quyidagicha 
o’zlashtiradi: shonalashgacha azot 7%, fosfor 5%,: shonalashdan gullashgacha azot 46 
%, fosfor 35 %, gullashdan pishishgacha azot 44 %, fosfor 50 %, pishish davrida esa azot 
3%, fosfor 10 %. 
G’o’zaning rivojlanish davrida oziq moddalarning yetarli bo’lishi uning normal 
o’sishi va rivojlanishi uchun zarurdir, yuqori va sifatli hosil olinadi. 
O’simlikka azot yetishmasdan qolsa g’o’za barglari mayda va yashil sarg’ish 
rangli, kalta bo’yli, kam ko’sakli bo’lib qoladi. Oshiqcha bo’lganda g’o’za g’ovlab 
ketadi pishib yetilishi kechikadi. 
Fosfor elementi yetishmaganda ham o’simlikning ildiz sistemasi sekin 
rivojlanadi, barglari mayda va kalta bo’yli bo’lib, barglarida qizg’ish tomirlarni va 
dog’larni kuzatish mumkin. O’simlikni generativ organlarini paydo bo’lishi 
kechikadi, hosil sifati pasayadi. Kaliy yetishmaganda bargda qo’ng’ir dog’lar paydo 
bo’ladi, sekinlik bilan quriydi, buralib tushib ketadi, vilt bilan kasallanishi kuchayadi, 
hosil sifati pasayadi. 
Mikroyelementlarni qo’llash (bor, marganes, mis va boshqalar) g’o’za gullarini 
otalanish jarayoniga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. O’simlikning kasallikka chidamliligi 
oshadi.