N. A. Mamadjonova O’simlikshunoslikning biologik asoslari

Navlari.
Qibray-4 navi Davlat reyestriga kiritilgan. 
Sug’oriladigan erlarda er yong’oq etishtirish texnologiyasi
. eryong’oq 
sug’oriladigan erlarda etishtirish texnologiyasiga rioya qilinganda gektaridan 30-40 st 
hosil berish mumkin. Hosildorligi 20-30 st/ga bo’lganda har gektarda 100-120 kg 

---

31 
biologik azot qoldiradi. SHuning uchun eryong’oq g’o’za, kuzgi don ekinlari, 
makkajo’xori, sabzavot ekinlari uchun yaxshi o’tmishdosh. eryong’oqni almashlab 
ekishlarda kuzgi bug’doy, arpa, javdar, oraliq ekinlar, g’o’za, kartoshkadan keyin 
joylashtirish maqsadga muvofiq.
Moyli zig’ir
muhim texnikaviy ekinlardan biri – poyasidan tola, urug’idan 
qimmatbaho moy olinadi. Urug’i tarkibida 30-47,8 % moy bor. Zig’ir moyi texnikada, 
lak, bo’yoqlar tayyorlashda, lenoleum, klyonka, yomg’ir o’tmaydigan materiallar, 
sharlar ishlab chiqarishda ishlatiladi. 
Kunjarasi tarkibida 33,3 % oqsil va boshqa to’yimli moddalar saqlaydi. 100 kg 
kunjarasida 186 o.b. bor. To’yimligi yuqori. Pishib etilmagan urug’lar tarkibida zaharli 
sinil kislotasi bor. Bunday kunjaralarni mollarga qizdirib (dimlab) berish kerak. 
Zig’ir poyalaridan sifatli kog’oz tayyorlanadi, tola olinadi. Sershox poyalardan 
sifatsiz tola olinadi. Poyasidan tolaning chiqishi 10-13 %. Kalta tolalardan arqon va 
dag’al materiallar tayyorlanadi. Zig’ir poyalari issiq saklovchi vosita sifatida 
foydalanilishi mumkin. Uni to’poni yaxshi oziqa. 
Moyli zig’ir O’zbekiston, Ukraina, Tojikiston va Rossiyaning ayrim viloyatlarida 
ekiladi. Ammo moyli zig’ir tolali zig’irga nisbatan kam ekiladi. 
Moyli zig’ir hosildorligi tuproq iqlim sharoitlariga ko’ra turlicha. O’zbekistonning 
lalmikor maydonlarida urug’ hosili 4-5 st/ga, shartli sug’oriladigan erlarda 16-20 st/ga. 
Bu ekin juda qadim zamonlardan buyon Markaziy Osiyoda etishtirila boshlangan 
(g’o’zadan ham oldin). Vatani O’rta dengiz soqili va Osiyo. Dunyoning hamma joyida 
uchraydi, sifatli tola va moy olinadi.