N. A. Egam berdieva arxeologiya ( 0 ‘quv qo‘llanma)

Y o n b o sh q a l’a 
m e 'm o riy yodgorligi QoraqalpogMston Respubli- 
kasining ToMtkoM tumani hududida joylashgan. Yodgorlik to ‘g ‘ri 
t o ‘rtburchak shaklida qurilgan boMib, uning maydoni 4 gektarga yaqin. 
Q a l’a ikki qatorli devor bilan oMab olingan. Balandligi 10 
m
, qalinligi 
5
m,
ular oMtasidagi yoMakning kengligi 2,5 
m.
Q a l’ada bitta darvoza 
boMgan. U ning old tom onida to ‘gM'i t o ‘rtburchakli bir necha aylanali 
m urakkab inshoot qurilgan. Darvoza oldida bir necha aylanm a 
yoMakdan iborat qilib qurilishi dushm anga q al’a ichkarisiga to ‘gM'i kirib 
borishiga imkon berm agan. Aylanm a yoMakka kirgan dushman devor 
ustida turgan o ‘qchilar zarbasiga duch kelgan, Bunday darvozaoldi
107

---

m urakkab m udofaa inshooti qadim gi X orazm shaharlarining barchasi 
qurilgan.
Shahar ikkita m ahaliaga b o ‘linib joylashgan. S.P .Tolstov fikricha, 
q a l’ada m ingga yaqin aholi iste’qom at qilgan. Q a l 'a devorlarida burjlar 
y o ‘q, lekin m udofaa uchun k o 'p sonli. S hahar m arkazida ibodatxona 
shinaklar q o ‘yilgan. 
Sh in ak lam in g q a l’ani 
m u d o faa qilishda va 
du sh m a n g a zarba berishda aham iyati katta boMgan. Y o n b o sh q a ’ada 
shinaklar nayzaga o ‘xshash uchli boMib, ikki qator qilib qurilgan. Bu 
q a l’a X orazm davlatining sharqiy tom onidagi harbiy chegara shahar- 
lardan biri boMgan.
Mil.avv. II asrning ikkinchi yarm ida 0 ‘rta O siyoning sh im o li- 
sharqidan k o ‘chm anchi yuechji (tohar) qabilalarining kirib kelishi va bu 
jo y lard an o ‘rnashishi natijasida yangi m adaniy o ‘zgarishlar boshlandi. 
U lar tashkil qilgan ulkan K ushonlar davlati B aqtriya hududidan to 
G an g a datyolari hududigacha etib borgan. Q adim gi F a rg ‘ona hududida