tanimasdi. Bu baxtiqaro cholning yo lg ‘iz o ‘g i i rahm -
shafqat k o ‘chasidan mutlaqo o ‘tm agan, bag‘ritosh,
johil bir kishi edi. U otasini b o ‘kirtirib urar,
mojaroga
hech kim aralashm as, m ahalla ahli uchun bu oddiy bir
holga aylanib ulgurgandi. 0 ‘g ‘il otasini uydan haydab
chiqardi.
Bechora chol goh u, goh bu qizinikida yotar, ular
ham zerikib tum taya boshlagach,
choyxonalarda tunab,
darbadar yashardi. Uzunquloq gaplarga qaraganda,
Zulum buva yoshligida kolxozga rais b o ‘lgan. Qora
ot minib yuradigan qahri qattiq bu odam dan ham m a
qo‘rqib yashagan.
Yo‘rig ‘ida yurm aganlam i urib, yotadigan bittagina
ko‘rpasini ham tortib olganini qariyalar ko‘p gapi-
rishadi. Erlarini ayyorlik bilan urushga j o ‘natib, k o ‘plab
ayollami badnom etgan,
kolxoz m ulkini talon-toroj
qilib, ayshini surgan Zulum raisning qilmishlarini hali
qishloq odam lari unutmagandi.
0 ‘zganing haqidan hazar qilm aydigan ochko‘z ban-
da odam lar rizqini qiyib, qim m atchilik yillarida bola-
larini taltaytirib, semirtirib katta qilgan b o ‘lsa-da,
ulardan zarracha mehr, vafo k o ‘rmadi. Unga m ana
shunisi alam qilardi. K o‘pchilikka ozor berib qarg‘ish
olgan bu
kim sa oxir-oqibat eldan ajrab, qilm ishlariga
yarasha jazo olyapti desak, to ‘g ‘riroq b o ia r.
O nam ning turm ushga chiqayotganidan xabar topgan
Zulum buva vaqtincha uyim izda yashab turishiga rozi-
lik so‘rab, yosh boladay yalinib-yolbordi.
Tabiatan rahmdil onajonim bu taklifga rozi b o ‘ldi.
TO‘Y
To‘y kuni bir uygina xotin-xalaj yig'ildi. Soyibjon
tog‘am bilan q o ‘shnim iz Tillovoy aka qozon-tovoqqa
unnadilar. S ho‘rva solinib, osh dam landi. O yimchaxon
101
ena bilan uyim izga sovchilikka
kelgan Badalposhsho
enaning hunarini k o ‘rib, o g ‘zim ochilib qoldi. U dutor
chertib shunday q o ‘shiq kuylardiki, hassa bilan z o ‘rg ‘a
o ‘rm alab yurgan m unkaygan bu kam pirda o ‘tkir ovoz
bilan birga kuchli ishtiyoq, shijoat borligiga ishongingiz
kelmaydi.
O m bordan chiqib kelayotgan qaddi bukilgan cholni
k o ‘rib, yana hayratim oshdi. Choi boshiga telpak,
egniga
uzun chopon kiyib, belini m ahkam b o g ‘lab
olgandi. U iljayganicha to ‘g ‘ri ayollar o ‘tirgan uyga
qarab yurdi. Ensam qotib, cholga uzoqroq tikildim.
Bu o ‘sha B adalposhsho kam pir edi. U O yim chaxon
ena bilan «Choi va kam pir» rolini o ‘ynab, faqat ayollar
davrasidagina aytish m um kin b o ‘lgan payrov, so ‘z
o ‘yinlari qilib xotinlam i
kuldirib, yum alatib q o ‘ydi,
desam lofga y o ‘ymang. O qilxon va Zokirdan tashqari
yana u ch-to‘rtta o ‘rtoqlarim kelishdi. Bu chaqirilm agan
m ehm onlam ing «O nang erga tegyaptim i?» deb m a’noli
kulib q o ‘yishlari m enga o g ‘ir botsa-da,
alam im ni ichim-
ga yutdim.
Osh tortilgach, ham ma uy-uyiga tarqadi. Faqat Oyim
chaxon va Badalposhsho enalar onam ga ham roh bo ‘lib
Tegirmonboshi qishlog‘iga birga boradigan b o ‘lishdi.
M en kelishganim izday Soyibjon to g ‘am nikida uch-
to ‘rt kun qoladigan, keyin tog ‘am m eniyam o ‘gay da-
dam Q obilvoy akanikiga q o ‘yib keladigan bo ‘ldi.
K am pirlam ing aytishicha, issig‘ida borm asam b o ‘lmas
emish, chunki o ‘gay otam bilan bir-birim izga m ehrim iz
tushishi kerak ekan.
Yuk m ashinasi kelgach, k o ‘ch -ko‘ronim izni yuklay
boshladik. K am pirlar ham onam ni olib, m ashinaning
bir chetiga joylashdilar. H uvullab
qolgan uyim izda erta-
labdan beri ketishim izni poylab ilhaq o ‘tirgan Zulum
buvaning o ‘zi qoldi. Zokirdan gullarim ga suv quyib
turishini iltim os qilib, quchoqlashib xayrlashdim.
102
G ‘am gin bir alpozda to g‘am ning velosipediga min-
gashib, y o ‘lga tushdik.
Eshigim izdan chiqarkanm an, to m og ‘imga nim adir
tiqilganday b o ‘ldi. T ug‘ilib o ‘sgan
tabarruk ota uyim-
dan, ne-ne orzular bilan ekkan gullarim dan k o ‘ngil
uzib, qayerlarga ketyapman. K im lar bilan uchrasham an,
oldimda bu y oru g ‘ dunyoning m urg‘ak qalbim anglab
yetmagan yana qanday o ‘yinlari, k o ‘rgiliklari bor? U
yog‘i menga qorong‘i edi...
Anglab yetganim shuki, hali m en ixtiyori o ‘zida
bo‘lmagan bir bolakaym an. K attalam ing y o ‘rig ‘ida
yurishim shart.
Rahmatli otajonimning o ‘g ‘il bola y ig ‘lamaydi, degan
so‘zlari qulog‘imga q o ‘rg‘oshinday quyilib qolgan b o ‘l-
sa-da, ayni mahal k o ‘z yoshlarimni jilovlashga ojiz edim.
Do'stlaringiz bilan baham: 
