Н. Қ. ЙЎлдошев, Г. Э. Захидов

9.37 – жадвал 
Корхона салоҳияти рақобатбардошлиги тузилиши ва динамикаси 
Кўрсаткичлар 
Товарлар 
Даврлар 
Даврлар 
Даврлар 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
Т 
УЭ
T1
Кпф
t1
УЭ
T1
Кпф
t2
И
t1
T1
И
12
T1
T1t1 
2.
nТ
2
УЭ
T2
Кпф
t1
УЭ
T2
Кпф
t2
И
t1
T2
И
12
T2
T2t1 
3.
Т
3
УЭ
T3
Кпф
t1
УЭ
T3
Кпф
t3
И
t1
T3
И
12
T3
T3t1 
Корхона салоҳияти таркибий ўзгаришлари самарадорлигини унинг 
рақобатбардошлиги даражасини ошириш мақсадида умумлаштирувчи 
баҳолаш (Jэс) учун иккита индексларни ҳисобга олиш зарур: 
рақобатбардошлик даражалари индекси (Jуэк) ва инвестициялар индекси 
(Jн)ни: 
Jуэк = 
∑
: 
: 
∑
J = 
∑
∑
Т
 
Бу вақтда Jэс = Jуэк - > max
Jн
Одатда бу формулада Jуэк нинг Jн суръатларидан ошиб кетувчи 
суръатларида Jуэк - > max ва J - > max – корхона учун яхши кўрсаткич. 
Тескари нисбатда иш ѐмон кета бошлайди. Албатта, Jн нинг баъзи бир 
пасайиши бўлиши мумкин, аммо у агар товарнинг йиғма нархидаги даромад 

---

384 
улушини қисқариши билан қопланмаса, бу ҳолда даромад инвестициялар ва 
товар таклифини ўсиши суръатларидан тезроқ ўсади. 
Корхона салоҳияти рақобатбардошлиги ва бозор фойдалилигини 
баҳолашнинг биз томонимиздан таклиф қилинган методикаси ягона ва 
универсал эмас. Бундай методикаларнинг турли вариантлари бўлиши 
мумкин. У аниқ деталларни, корхона иқтисодиѐтининг нозик томонларини 
ҳисобга олиши, аммо шу билан бир вақтда ўз ичига умумий қабул қилинган 
индикаторларни, салоҳиятнинг кўрсаткичлари ва бозор жараѐнларини олиши 
керак.