Mutlaq va nisbiy afzallik nazariyalari

Mamlakatlarning bir birlik tovar ishlab chiqarish uchun saflaydigan ish vaqti

	Buyuk Britaniya	Portugaliya
Vino (1l)	2 soat	3 soat
Mato(1m2)	2 soat	6 soat

Bunday sharoitda mutlaq afzallikka ega bo‘lmagan mamlakatda ham xalqaro savdoda ishtirok etishdan foyda olishini ingliz iqtisodchisi D. Rikardo birinchilar- dan bo‘lib isbotlab bergan. David Rikardo (1772-1823) mamlakatning xalqaro savdo­da ishtirok etishidan oladigan foydasi muqobil narx bilan belgilanishini isbotlagan.

Muqobil narx bu bir birlik tovarning ishlab chiqarishga sarflanadigan xara-

jatning ikkinchi tovarni ishlab chiqarishga zarur bo‘lgan xarajat orqali ifodalani- shidir. Bizning misolimizda 1 1 vinoning Buyuk Britaniya uchun muqobil narxi 2 soat/2 soat=l ga teng bo‘lsa, Portugaliyada 3 soat/6 soat=0,5 ga teng. Bu esa vino ishlab chiqarish Portugaliyada Buyuk Britaniyaga nisbatan arzonroq bo‘lishini aks ettiradi. Shu sababli mutlaq afzallikka ega bo‘lmagan Portugaliya Buyuk Britaniya bilan savdo aloqalariga kirishsa, vino ishlab chiqarishga ixtisoslashadi va uni eks- port qilib, o‘rniga matoni import qiladi.

Nisbiy afzallik — agar mamlakat boshqa mamlakatga nisbatan kam xarajatlar bilan ishlab chiqarish mumkin bo lgan tovarlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashsa,

o‘zaro savdo ikkala mamlakat uchun ham foydali bo‘ladi. Bunda ishlab chiqarish bo‘yicha mutlaq afzallik bo‘lishi shart emas.