Mutaxassislikka kirish

Xor partiturasi yozuvining turlari 

Xor partiturasi yozuvining turli ko‘rinishlari mavjud. Bir nechta xor usarlari 

solishttrilganda liam lurli miqdorda  nota qatori,  ovozlar soni va taqsimlanislii 

ko‘zga tashlanadi. now kalitlari diqqami o‘ziga jalb qiladi. Ba’zi  partituralarda 

kalitlar bir xil, boshqalarida esa turlicha: ayrim partituialarda esa asosiy akkolada 

bilan birga yana qo‘shimcha kalitlar uchraydi va h.k. 

Xor partiuirasining yozuvi avvalambor ovoz partiyalarining tarkibi turi va 

ko‘rinishi bilan aniqlanadi. 

Xor— bu kuylovchilardan tashkil topgan ansambl bo‘lib, u bolalar, ayollar, 

erkaklar guruhlaridan iborat bo‘lishi yoki alohida har qaysi guruhdan va shu 

bilan bir qaturda turli guruhlarning qo‘shilishidan tuzilishi mumkin. 

Xor faqat bolalar, faqat ayollar yoki faqat erkaklar ovozidan tashkil topgan 

bo‘lsa, tabiiyki, ular bolalar, ayollar yoki erkaklar xorlari deb nomlanadi. 

Ularning umumiy turlanish nomi esa bir turdagi xor deyiladi. 

Bolalar va ayollar. ba’zan esa erkaklar xorlarining qo‘shilishiga aralash xor 

deyiladi. Aralash xorning ko‘rinishi va turlanish nomlari bir-biriga mos keladi. 

Ba’zan ayollar yoki bolalar xori bitta erkak ovoz partiyasi bilan (tenor yoki 

kamdan-kam bas) to‘ldiriladi yoki teskarisi — erkaklar xori bitta ayollar yoki 

bolalar ovozi partiyasi (alt yoki kamdan-kam soprano — diskant) bilan 

to‘ldiriladi. Bunday xorlarga t o ‘1 i q s i z   a r a l a sh  x o r deyiladi. 

Partituralar bir-biridan tuzilishi jihatdan (ya’ni bir turdagi xorlar — bolalar, 

ayollar yoki erkaklar xori; aralash  yoki to‘liqsiz aralash xorlar) farqlanadi. 

Xorlarning har har qaysi ko‘rinishi va turi ma’lum tarkibga ega bo‘lib, ularning 

qo‘shilishi natijasida o‘ziga xos xususiyatlar paydo bo‘ladi. 

Xor partiturasining aniq turi va ko‘rinishi, qanday ijro imkoniyatiga 

mo‘ljallanganligi, shubhasiz, musiqa mazmuni bilan bog‘liq. Partituralarning 

nomlanishi, ovozlarning tartib bilan joylashuvi, nota kalitlari, ovozlarning 

umumiy diapazoni turli xor partituralarida turlicha bo‘ladi. 

 

 

Tavsiya etilgan adabiyotlar ro‘yhati 

 

1)  Oltun Sodiqov Xor partiturasini o‘qish  T. 2005.      

2)  Qodir Mirzayev. Xor jamoalari bilan ishlash uslubiyoti. Darslik.  

     Respublika metodika va axborot markazi. T.: 2008. 

3)  Ш.Рўзиев. Хаваскорлик хори билан ишлаш методикаси. Т.1993. 

4)  Ш.Рўзиев. Хоршунослик. Т.1989. 

5)  Д.Жумаева. Ўзбек хор мусиқаси тарихидан. Т.2002. 

6)  Н.Шарафиева. Хор синфи. Мусиқа. Т.2005. 

           

 

---