Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

2.3.
 
Bozor faoliyati strategiyasi va taktikasini ishlab chiqish 
bo‘yicha marketingning vazifalari 
 
Firmaning maqsadiga mos ravishda turli marketing konsepsiyalari ishlab 
chiqiladi. Istiqboldagi rivojlanish strategiyasi belgilanadi. Korxo- naning 
tashkiliy strukturasi mukammallashtiriladi. Tovarni samarali sotish kanallari 
aniqlanadi va tanlanadi. Korxonaning atrof-muhit bilan bog‘liq bo‘lgan 
vazifalariga quyidagilar kiradi: ishlab chiqaruvchi o‘z mahsulotlari bilan 
iste’molchiga zarar yetkazmasligi, atrof-muhitni ifloslantirmasligi, ekologik 
sharoitga salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi shart. 

---

43 
Yuqorida sanab o‘tilgan vazifalar bilan birga marketing axborotbazasini 
shakllantirish, ulardan to‘g‘ri foydalanish va maqsadga erishish muhim 
hisoblanadi. 
Shunday qilib, marketingning bosh vazifasi firmaning potensial 
imkoniyatlarini miqdoriy jihatdan to‘g‘ri baholab bozordagi talabga taklifni 
moslashtirishga harakat qilishdir. Bozor faoliyati strategiyasi va taktikasini 
ishlab chiqish bo‘yicha marketingning uchta o‘zaro bog‘liq vazifalari mavjud 
(1986-y. Meffert tomonidan tavsiya qilingan): 

Bozor bilan bog‘liq bo‘lgan talabni tartibga solish vazifalari. 

Firma va korxona faoliyatiga bog‘liq vazifa. 

Tashqi muhit va ijtimoiy tashkilotlar bilan bog‘liq vazifalari. 
Marketing vazifalari ma’lum ketma-ketlikda firmaning maqsadlari- 
ga muvofiq ravishda shakllanadi. 
2.3 
- 
jadval 
Bozor maqsadlariga tegishli marketing vazifalari 
 
 
 
TALAB 
KONYUNKTURASI 
MARKETINGNING 
VAZIFALARI 
To‘liq talab 
Talabni bir me’yorda qondirish 
Tushayotgan talab 
Talabni shakllantirish 
Yashirin talab 
Talabni rivojlantirish 
To‘xtayotgan talab 
Talabni jonlantirish 
Tebranuvchi talab 
Talabni sinxronlashtirish 
Haddan ortiq talab 
Talabni tartibga solish 
 
Marketingni boshqarish jarayonidagi asosiy tadbirlar: 1. MT- marketing 
tadqiqoti; 2. S-segmentlash, MST-maqsadli segmentni tanlash; 3. TS-tovar 
siyosati; 4. NS-narx siyosati; 5. SS-sotish(savdo) siyosati; 6. KS- 
kommunikatsion siyosat; 7. Nazorat (N), ya’ni teskari aloqa vositasida 
natijalarni baholash; 8. Marketing strategiyasi va taktikasini qayta ko‘rib 
chiqish va yaxshilash. 
Marketing faoliyati natijasida turli qarorlar qabul qilishga to‘g‘ri keladi. 
Alternativ yechimlar yoki qarorlar va ular yechimining ko‘pligi eng maqbul, 
optimal, ya’ni samarali yechimni qabul qilishni talab etadi. 
Marketing faoliyati jarayonida iste’molchi, ishlab chiqaruvchi, 
ta’minotchi, buyurtmachi va shunga o‘xshash marketingning muloqot 
auditoriyasidagi obyektlar bilan o‘zaro ta’sir va aks ta’sirda bo‘lgani sababli 

---

44 
u yoki bu masala bo‘yicha qarorlar qabul qilish juda ko‘p tashqi omillarga 
bog‘liq bo‘ladi. Shuning uchun marketingda qaror qabul qilish murakkab 
boshqaruv qarorlarini qabul qilish bilan tengdir. 
Marketing qarorlarini qabul qilishning murakkabligi quyidagilar bilan 
izohlanadi. 

Tadbirkorlik sohasida qabul qilingan bir qarorning turli firmalar 
uchun turli natijalar berishi. 

Marketing tizimining ko‘p qirrali ekanligi uchun turli mezonlarni 
qabul qilish va optimallashtirish juda murakkab. 

Biror qaror qabul qilish uchun turli rahbarlarni, mas’ul xodimlarni, 
turli korxona va xizmat ko‘rsatish strukturalarini va boshqaruv organlarini 
jalb etish zarur. 

Qaror ishlab chiqish va uni qabul qilish qisqa vaqt ichida bajarilishi 
zarur. 

Qabul qilingan qarorlar natijalari albatta tez ko‘zga ko‘rinmaydi, 
buning uchun ma’lum vaqt kerak bo‘ladi. 
2.4 
- 
jadva 
l