Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

11.2.
 
Ulgurji va chakana savdo 
 
Tovarlarni ishlab chiqarilgan joyidan foydalaniladigan joyiga tarqa- tish 
(distributsiya) savdo kanalida ishlovchi ulgurji yoki chakana tashkilotlar yoki 
alohida shaxslar tomonidan amalga oshiriladi. Ishlab chiqaruvchining yangi 
mahsuloti taklifi bozordagi talabdan yuqori bo‘lsa, distribyutor xizmatidan 
foydalanadi. Distribyutor funksiyasini ulgurji va chakana savdo tarmoqlari 
bajarishi mumkin. 
Ulgurji savdo – 
ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o‘rtasida vositachi 

---

263 
bo‘lib, u bir yo‘la ham ishlab chiqaruvchi, ham iste’molchiga xizmat qiladi. 
Ishlab chiqaruvchi uchun ulgurji savdo foydali bo‘lib, u o‘z bozorini 
kengaytirish va xarajatlarni kamaytirish imkoniga ega bo‘ladi. 
Ulgurji korxonalar quyidagi qoidalarga asoslanib ishlashi kerak: 

Bozorlarni chuqur o‘rganish, tovarlar uchun bozorni tanlash. 

Xarajatlar tarkibini kuzatib borish, omborlar, ishchilarga keta- digan 
xarajatlarni tahlil qilish. 

Ulgurji savdoni barcha texnologik ketma-ketlikda bajarish, 
operatsiyalarning daromadliligini nazorat qilish (ulgurji shaklida sotib olish, 
saqlash, qadoqlash, nav (sort) larga ajratish, sotish). 

Sotiladigan mahsulotlarning imiji va brendi shakllanishiga yordam 
berish. 
Ulgurji firmalar bir tomondan o‘zlari uchun alternativ ishlab 
chiqaruvchilar izlab, yangi-yangi mahsulotlarni sotib olish va sotishni 
maqsad qilsa, ikkinchi tomondan yangi sotish bozorlarini ham izlaydi, yangi 
iste’molchilar segmentini tovarlarga jalb qiladi. Ulgurji firmalar bozorlar 
haqida axborotga ega bo‘lib, korxonalarni iste’molchilar talablari, bozor 
holati bilan bog‘liq axborotlar bilan ta’minlaydi. Shu bilan birga 
iste’molchilarni bozor konyunkturasi, yangi tovar haqidagi ma’lumotlar bilan 
tanishtiradi.