Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

O‘rtacha narxlar strategiyasi. 
Bu strategiya narxlarni xaridorlar 
tomonidan tovar qiymatini idrok etilishi darajasiga ko‘ra belgilashni ko‘zda 
tutadi, ya’ni narx tovarning haqiqiy qiymatiga mos ravishda belgilanadi. 
O‘rtacha narxlar strategiyasi korxonada yuqori narxlar strategiyasiniham 
(sifat darajasi boshqacha, xaridorlar o‘ta sezuvchan), past narxlar 
strategiyasini ham (xaridorlar tovarning sifati past, deb tushunishlari, 
raqobatchilar narxning past darajasiga o‘zlarining shunga o‘xshash 
tovarlarining narxini pasaytirish bilan javob berishi mumkin) qo‘llash imkoni 
qolmaganda foydalaniladi. 
O‘rtacha 
narxlar 
strategiyasi 
bozorda 
bir-biriga 
o‘xshash, 
raqobatlashuvchi tovarlar ko‘pligi tufayli ko‘pchilik korxonalar uchun eng 
tipik strategiya hisoblanadi. Bu strategiya «narxlar urushi» imkonini istisno 
qiladi. Bunday strategiyani o‘zining bozordagi faoliyati uchun qulay iqlim 

---

252 
barqarorligi va saqlanishidan manfaatdor va foyda olinishiga uzoq muddatli 
siyosat, deb qarovchi korxonalar ko‘proq qo‘llaydi. Bu strategiya yangi 
raqobatchilar paydo bo‘lishiga olib kelmaydi, xaridorlar hisobiga «boylik 
orttirish»ga imkon bermaydi, shu bilan birga qo‘yilgan kapitalga adolatli 
foyda olish imkonini beradi. 
«Maqsadli» narxlar strategiyasi (maqsadli foyda). Bu strategiyada 
maqsadli miqdor foydaning ma’lum (berilgan) summasi qo‘yilgan kapitalga 
foydaning rejalashtiriladigan foizi hisoblanadi. 
O‘zgarmas narxlar strategiyasi. 
Bu strategiyada firma o‘z tovari 
narxini iloji boricha o‘zgartirmaslikka intiladi. Xarajatlar o‘sishi kuzatilgan 
holatlarda firma narxni oshirish tomonga qayta ko‘rib chiqisho‘rniga hamma 
o‘ram (upakovka)larni kamaytiradi, tovar tarkibini o‘zgartiradi va boshqalar. 
Shu bilan birga iste’molchi narx o‘sishining bunday o‘zgarishini afzal 
ko‘radi, deb faraz qilinadi. Bu strategiya narxning yashirin oshishini aks 
ettiradi.