Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Chakana narxlar
- bu chakana savdo tovarlarini sotadigan narx. 
–
Xarid narxi
- bu qishloq xo‘jalik mahsulotlari, qishloq xo‘jalik 
korxonalari va qishloq ahlidan xarid qilinadigan narx. Bu ulgurji narxning 
alohida turi. 
Tartibga solinadigan narxlar 
– talab va taklifning o‘zgarishi ta’siri 
ostida shakllanadi, lekin davlat organlari narxning o‘sishi yoki pasayishini 
chegaralaydi. Ularga: 
–
chegaralangan narxlar, mahsulotni sotish uchun eng yuqori 
chegarasi belgilangan narxlar 
–
kafolatlangan narxlar, barcha ishlab chiqaruvchilar uchun mahsulot 
sotib olishning yagona narxlari 
–
tavsiya qilinadigan narxlar, u yoki bu tovarga tavsiya etiladigan, 
majburiy emas. 
Erkin narxlar 
– bozorda shakllanuvchi, davlat bevosita ta’sir 
ko‘rsatmaydigan narxlar. Erkin narxlar–bu bozor konyunkturasini hisobga 
olib sotuvchilar tomonidan o‘rnatiladigan narxlar. 
Ularga: 
–
Talab asosida shakllanadigan 

---

219 
–
Taklif asosida shakllanadigan 
–
Ishlab chiqarishda shakllanadigan narxlar kiradi. 
Qat’iy belgilangan narxlar 
– davlat organlari qarorlari asosida 
belgilanadigan narxlar. Qat’iy narx – bu shartnoma tuzilayotganda qayd 
etilgan va shartnomaning jami amal qilish muddati davomida o‘zgartiri- lishi 
mumkin bo‘lmagan narx (shartnoma kelishuviga ko‘ra). 
Bozor narxi 
– oldi-sotdi olib borishda, ayrim bozorlarda qo‘llanuvchi 
baholar. 
Maqsadga yo‘naltirilgan narx siyosati turli xil narxlarni belgilashni 
ko‘zda tutadi. Qabul qilingan belgilariga ko‘ra narxlar turlar bo‘yicha 
tasniflanadi. Ulardan eng muhimlarini ko‘rib chiqamiz. 
Tariflar 
- bu xizmatlar uchun narxlar. Masalan, elektroenergiya, aloqa 
xizmati uchun tariflar, temir yo‘l tariflari. Davlat tariflari rejalashtirilgan 
narxlarning bir shaklidir. Temir yo‘lda, avtomobillardava boshqa transport 
vositalarida yuk tashish tarifidan transport tashkilotlari o‘zaro hisob-kitob 
qilishda ham, transportdan foydalangan davlat, kooperatsiya korxonalari 
bilan hisob-kitob qilishda ham shu tarifdan foydalanadilar. 
Davlat 
tomonidan 
narxlarning 
boshqarilishi 
darajasi 
va 
ularni tartibga solishning boshqa vositalariga ko‘ra quyidagi narxlar 
farqlanadi: