|
* barcha yerlarni ro‘yxatga olish hamda foydalanilmayotgan, samarasiz
foydalanilayotgan yoki belgilangan maqsadda foydalanilmayotgan yerlarni doimiy aniqlab borish;
* yerlarni resurs jihatidan baholash, yerlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish yuzasidan yer tuzish hujjatlarini ishlab chiqish;
* yerlarni baholash tadbirlarini o‘tkazish.
Yuqorida barcha keltirilgan ishlar yerdan oqilona va samarali, ilmiy asoslangan tarzda foydalanishga, xalq xo‘jaligini rivojlantirish uchun eng yaxshi tashkiliy-hududiy asos yaratishga qaratilgan.
Xoxlagan mazmundagi yer tuzishni muvaffaqiyatli o‘tkazish uchun yer to‘g‘risida yetarlik darajada to‘la va aniq axborot zarur; uni birinchi navbatda davlat yer kadastri beradi. U o‘zida yerlarning soni va sifati, huquqiy maqomi, ularning yer mulkdorlari, yer egalari, yerdan foydalanuvchilar va ijarachilar, yer toifalari bo‘yicha taqsimlanishi va xalq xo‘jaligidagi ahamiyati to‘g‘risidagi ma’lumotlar va hujjatlarni mujassamlashtiradi. Kadastr ma’lumotlaridan majburiy tarzda xalq xo‘jaligining har xil maqsadlari uchun - yerdan foydalanishni rejalash va uni muhofaza qilishda, qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishini joylashtirish va ixtisoslashtirishda, yerlarni melioratsiyalashda, yer uchun to‘lovlarni asoslash va belgilashda, xo‘jalik faoliyatini baholash va boshqa tadbirlarni amalga oshirishda foydalaniladi. Ular ayniqsa yer tuzishda zarur; bu yerda ular yer tuzish chizmalari va loyihalarini tuzish, yerlardan oqilona foydalanishni va uni muhofaza qilishni tashkil etish, hududni tashkil etish bo‘yicha tavsiyalar ishlash uchun boshlang‘ich axborot bazasi sifatida xizmat qiladi.
Yer fondining ahvoli to‘g‘risidagi joriy axborotni yer monitoringi - uning holatini, yuz beradigan o‘zgarishlarni o‘z vaqtida aniqlash, ularni baholash, har xil salbiy jarayonlarning oldini olish va ularni tugatish maqsadidagi kuzatishlar tizimi beradi. Yer tuzish ishlab chiqarishning tashkiliy-hududiy asosi sifatida melioratsiya, madaniy - texnik tadbirlar, yo‘l qurilishi, agroo‘rmon melioratsiyasi, qishloq aholi yashash joylarini loyihalash va boshqa, amalga oshirilishi yerdan foydalanishni tashkil etishga ta’sir etadigan tadbirlar bilan ham bog‘liq.
Xulosa
Yer tuzish - bu yerni ma’lum xo‘jalik maqsadlariga moslash deb aytiladi. Bizning davrimizda bunday yondashuv bir tomonlama hisoblanadi. Insonning o‘ziga doimo yerga moslashishga, mavjud yer resurslari va ekologik cheklashlarga qarab eng yuqori ishlab chiqarish va ijtimoiy samara olish uchun o‘z maqsadlarini o‘zgartirishga to‘g‘ri keladi. Yer tuzish o‘z mohiyati bo‘yicha iqtisodiy tadbir bo‘lib, huquqiy, texnik va boshqa ishlar bilan bir tizimda o‘tkaziladi. Bunda yerdan foydalanishni tashkil etishga bog‘liq har xil iqtisodiy, ekologik, huquqiy va texnik masalalar ishlanadi, ular «yer tuzish» tushunchasini ilmiy ta’riflashda o‘z aksini topishi kerak. Axir har qanday ta’rif qisqa, bir so‘z bilan, murakkab hodisaning mazmuni va mohiyatini tavsiflaydi, uning eng umumiy va eng xarakatli belgilarini ko‘rsatadi. Shu vaqtning o‘zida deyarlik har qanday ta’riflash, aynan o‘zining qisqaligi sababli yetarlik darajada to‘la bo‘lmaydi, bu ko‘pchilik hollarda uning yangidan-yangi turlari paydo bo‘lishiga olib keladi.
Yer tuzishning mohiyati uning iqtisodiy mazmuni bilan aniqlanadi, u avvalo, yerdan ishlabchiqarish vositasi va iqtisodiy aloqalar ob’ekti sifatida foydalanishni va muhofazalashni tashkil etishdan, hamda ishlab chiqarish va ijtimoiy masalalarni yechish uchun hududni tuzishdan iborat. Yer tuzish qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini tashkil etish bilan organik bog‘langan, boshqa tarmoqlarda esa kamroq darajada bog‘langan; u ishlab chiqarish jarayonlarini amalga oshirish uchun hududiy asosni ham yaratadi. Nihoyat, har qanday korxona, muassasa, tashkilot, faoliyat ko‘rsatishi va o‘z vazifalarini bajarishi uchun yer uchastkasi - yerdan foydalanishi zarur, u yer tuzish yordamida
tashkil etiladi; shuning uchun yer tuzish iqtisodiy jihatdan ishlab chiqarishni joylashtirish masalalari bilan chambarchas bog‘liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |
