Mustaqil ish Mavzu: Ko’priklarning temirbetonli oraliq qurilmalarini kuchaytirish Bajardi: Hojiakbarov a if-61 Tekshirdi: Rahimjonov. Z ko’priklarning temirbetonli oraliq qurilmalarini kuchaytirish

Тayanchlarning suv osti qismini ta’mirlash. Suvni haydash (ketkizish) yoki suv osti usuli bilan betonlanadigan beton va temirbetonli qobiqlar tayanch terimining suv osti qismi va poydevorlarida shikastlanishlar bo’lganda quriladi. Тayanch atrofida suv o’tkazmaydigan to’sgich quyidagicha quriladi: shpuntli, ryajli, metalli yoki temirbetonli to’siqlar o’rnatiladi, keyin suv osti usuli bilan qalinligi 0,5...1,5 m bo’lgan tamponli taglik betonlanadi va u qotgandan so’ng suv chiqarib olinadi. Suv chiqarib olinishiga qarab, tayanchning (poydevorning) korpusi va suvto’sgich orasiga tirgak o’rnatiladi, to’siqlar germetizatsiya qilinadi, keyin tayanch va poydevor terimi tekshiriladi. Тerimning tashqi yuzasi tayyorlangan va armatura karkasi o’rnatilgandan keyin taglik betonlanadi (3.15,a-rasm); zarurati bo’lsa, terim sementlashtiriladi. Suv o’tkazmaydigan to’siqni muzlatish usuli bilan ham tashkil etish mumkin.

3.15-rasm. Yig’ma tayanch ustunlarini temirbetonli qoplama bilan himoyalash:

a) suvning eng kichik va muzning harakat sathlarida qoplamaning buzilishi;
b) qoplamalani ta’mirlash; v) himoya qoplamasi chokining ko’rinishi;
1 – qobiqning singan joyi; 2 – yig’ma temirbeton qobiq; 3 – qobiq kavaklarini (bo’shliqlari) qattiq beton yoki bitumlashtirilgan qum bilan to’ldirish;
4 – armatura uchlarini payvandlash; 5 – yaxlitlovchi beton; 6 – yaxlitlashdan oldin yuzani epoksidlismola bilan suvash
Тayanchlarning suv osti qismini suv osti usuli bilan betonlashtirib ta’mirlash ham mumkin (3.16,b-rasm) [1, 4, 18]. Shu maqsadda temirbeton va metall to’siqlarning elementlari suzadigan vositalar, ko’prik osti osmalari yordamida o’rnatiladi. Тemirbeton suvto’sgichlar uchun qatorli, metall karkaslarni tushirishdan oldin tayanch atrofidagi o’zan tozalanadi va tosh yoki shag’alli to’ldirma bilan tekislanadi. Suvni chiqarish usuli qobiqlarni betonlashtirishda tayanchlar suv osti qismlarining to’siqlari keyinchalik buzib olinadi, suv osti usuli bilan betonlanganda esa to’siqlar qoldiriladi, ular qo’shimcha himoya vazifasini bajaradi.
Ko’prik ustunlarida ko’pincha terimning ishqorlanishi va devor orti oralig’ida suv yig’ilishi tufayli gruntning shishib chiqishi sodir bo’ladi. Bu hodisani bartaraf etish uchun, devor orti oralig’idagi shishadigan grunt shishmaydiganiga (qum, chaqiq tosh, shag’al va sh.k. larga) almashtiriladi yoki kuchsiz (toщiy) beton bilan to’ldiriladi. Ustun orqasidagi gruntni almashtirganda yangi drenaj quriladi va ularni issiq bitum bilan suvab, terim ichki yuzasi izolyatsiya qilinadi. Agar zarurati tug’ilsa, ustun terimi chok va yoriqlarga sementli qorishma bilan ishlov berib ta’mirlanadi.

3.16-rasm. Тemirbetonli qobiq qurish yordamida tayanchning suv osti qismini ta’mirlash: a –suvniso’ribolishbilan;

b– suvniso’ribolmasdan;1 – tayanch; 2 – shpunt; 3 – suv osti betoni; 4 – temirbetonli qobiq;5 – tosh terim; 6 – to’siqning temirbetonli qobig’i;
7 – to’ldirish betoni