Mustaqil ish Mavzu: Ko’priklarning temirbetonli oraliq qurilmalarini kuchaytirish Bajardi: Hojiakbarov a if-61 Tekshirdi: Rahimjonov. Z ko’priklarning temirbetonli oraliq qurilmalarini kuchaytirish

Тayanchlarni temirbetonli belbog’lar bilan ta’mirlash. Тerim yadrosining va tayanch qoplamasining yuk ta’sirida ochilib-yopiladigan katta yoriqlari bilan ancha-muncha shikastlanishida yuqorida keltirilgan usul bilan terimni oldindan sementatsiya qilib, temirbetonli belbog’, qobiqlar o’rnatiladi. Тemirbetonli belbog’lar tayanch balandligi bo’yicha qoplama shikastlanishi cheklangan va bir-ikki joylarda uchragan hollardagina o’rnatiladi. Qoplamaning katta uchastkasi shikastlangan bo’lsa, temirbetonli qobiqlar quriladi.
Тemirbetonli belbog’lar (3.14-rasm) sinfi V20 va undan katta, belbog’lar oqadigan suv va muz gorizonti sathida joylashganida esa sinfi V30 va undan katta bo’lgan betondan balandligi 1...1,5 m, qalinligi 25...40 sm qilib yasaladi [1, 4, 18]. Belbog’ armaturasi tayanch terimiga diametri 20...25 mm li 50...75 mm chuqurlikkkacha (25...30 diametr) qoqilgan metall shtir (ankerlar) bilan mahkamlanadi. Suv oqishini ta’minlash uchun, belbog’larning ustki gorizontal tekisliklariga 1/10 qiyalik beriladi. Ancha-muncha shikastlanishlar aniqlangan belbog’lar orasidagi tayanch uchastkalar sement-qumli qorishma bilan qoplanadi (shtukaturka qilinadi).
Тemirbetonli qobiqlar qoplamalarni olib tashlamasdan qolipda betonlaganda qalinligi 12...15 sm, qoplamalar to’la almashtirilganda esa 50...60 sm qilib quriladi. Qobiqlar kataklari 10...20 sm bo’lgan, diametri 20...25 mm li sterjenlardan yasalgan po’lat to’rlar bilan armaturalanadi, ular terimga diametri 20 mm gacha bo’lgan 8...10 diametriga teng chuqurlikkacha qoqiladigan shtirlarga (ankerlarga) mahkamlanadigan po’lat to’rlar bilan armaturalanadi. Ustunlarda qobiqlar ko’tarma konusi gruntiga 40...50 sm kiritib, tashqi ochiq yuzada quriladi. O’rta tayanchlarda qobiq osti poydevor qirg’og’i (cheti), prokladkali (qistirma) qator belbog’ga tayanadi, usti esa karniz toshlari osti, prokladkali qatorlarga keltiriladi.

3.14-rasm.Тemirbetonlibelbog’larningkonstruksiyasi:

1–fermaostitoshi;2–temirbetonlibelbog’lar;3–ankerlar; 4 – armaturali belbog’; 5 – xomut; 6–suvoq
Muz ko’chish sathda ancha yemirilgan yoki batamom muzlash sathida betoni yemirilgan yig’ma-yaxlit tayanchlarning ustunlari keyingi yemirilishdan asrashni talab qiladi. Bunday holatlarda suvning yuqori sathigacha ustun perimetri bo’ylab temirbeton qoplamalar qurish ishonchli himoya bo’lib xizmat qiladi (3.15-rasm) [1, 4, 18]. Тayanchlarning rostverklari natural tekshirish, zarur hollarda esa rostverk plitasi va qoziqlarining holati suv osti tekshirishlari materiallaridan foydalanib, loyiha tashkilotlari tomonidan ishlab chiqilgan maxsus loyiha bo’yicha ta’mirlanadi. Imkoni bo’lsa, rostverklar yemirilishining asosiy sabablarini (tajovuzkor muhit, beton sifatining pastligi, mexanik shikastlanishlar) o’rnatish lozim.