Мустақил иши мавзу: Мирзачўл минтақаси

Иктисодий географик ўрнн ва табиий ресурелари. Сирдарё вилояти нисбатан кулай иктисодий географик мавкега эга. Вилоят мамлакатимиз доирасида гарб ва^:' жануби-ғарбда Жиззах, шарк ва шимоли-шаркда Тошкент вилояти билан чегарадош. Геосиёсий ўрни ҳам ўзига хос: Сирдарё вилояти шимолда Қозогистон Республикасининг Жанубий Қозоғистон вилояти, жанубда Тожикистон Республикасининг Сўгд вилояти билан туташ- Вилоятнинг деярли коқ ўртасини кесиб ўтган магистраль йуллар ("Сирдарё ўки") ҳам унинг географик ўрнининг қулайлиги, транзит хусусиятга эгалигини кўрсатади.
Ер усти тузилиши унча мураккаб бўлмаган, Сирдарё вилояти фойдали казилмаларга ҳам бой эмас. Фақатгина қурилишларда ишлатиладиган ғишт ишлаб чиқариш учун хом ашёни хисобга олмаганда, (Боёвут ва б.) деярли бошка бойликлари аниқланмаган. Ҳудудининг аксарият қисми текисликлардан иборат бўлиб, Жиззах вилоятидан фарқ килган ҳолда, у сугорма деҳкончилик килиш учун анча кулайдир. Аммо умумий ер фонди нафақат иктисодий районда, балки республикада ҳам нисбатан кичик ҳисобланади.
Вилоятда вегетация даври узун бўлиб, у 210-228 кунга етади. Иклимининг иссиқлиги, вегетация муддатининг узоқлиги иссиқсевар экинлар етиштириш учун қулай. Асосий сув ресурсларига Сирдарё киради ва у худуд ерларини суғоришга хизмат қнлади. Республикамиздаги газ билан ишлайдиган энг йирик, қуввати 3000 кВт бўлган Сирдарё ИЭС вилоятнинг Ширин шаҳрида курилган. Сирдарё вилоятидаги ўзига хос табиий-иктисодий, геофафик омилларнинг мавжудлиги хужаликнинг суғорма деҳқончилик ва шу асосда баъзи тармоқпарнинг ривожланишига олиб келган.
Шундай қилиб, вилоятнинг табиий шароити, хусусан минерал ресурс салохиятининг пастлиги, унинг ижтимоий-иктисодий ривожланишига таъсир кўрсатади. Минтака ер усти тузилиши хам ижобий, хам бироз салбий ахамиятга эга. Унинг баландлиги денгиз сатҳидан 310-320 метрдан ошмайди. Бундай текислик уй-жой курилиши, транспорт инфратузилмасини ривожлантириш хамда аҳоли жойлашуви учун қулай. Аммо қишлоқ хўжалиги, хусусан суғорма деҳқончилик нуктаи назаридан ер бироз нишаб бўлгани ҳам маъкул. Сабаби, бундай шароитда сув тўпланиб, ер захланиб крлмайди.
Қишлок туманларининг жойланиши, ташки киёфаси (конфигурацияси) хўжаликни худудий ташкил этиш ва бошкаришда бироз кийинчиликлар туғдиради. Масалан, Мирзаобод туманининг бир қисми унинг асосий қисмидан "узилган" (эксклав) холда, Околтин ва Сардоба туманларининг ўртасида жойлашган; Сирдарё тумани меридианал (тик) холда чўзилган бўлса, Ховос горизантал кўринишга эга. Фақат Сайхунобод тумани бироз ихчам (компакт) худудий кўринишга эга, холос.
Минтақанинг барқарор ижтимоий-иктисодий ривожланишига маъмурий-худудий тузилманинг ўзгарувчанлиги хам салбий таъсир кўрсатади. Маъмурий бирликларнинг қўшилиб, яна қайта тикланиши, қишлоқ туманлари чегараларнинг ўзгариб туриши каби "географик ўиинлар" худудларни бошқариш, аҳолига хизмат кўрсатиш, қолаверса, ретроспектив илмий тадқиқотлар олиб боришда хам айрим қийинчиликларга олиб келади.