―musiqa ta‘limi‖ kafеdrasi ―O‘zbek xalq musiqa ijodi‖ fani bakalavriyat yo‘nalishi

Madaniy va musiqiy hayot 
XX- asrning 50- 80 yillarida 
1. Respublikamizda iktisodiy - ijtimoiy va madaniy hayotda sodir bo‘lgan 
o‘zgarishlar. KPSS Markaziy qo‘mitasining 1948 yil 10 fevraldagi V.Muradelining 

---

23 
«Xalklar do‘stlik» operasini va modernistik musiqiy oqimlarni tanqid ostiga olgan 
maxsus qarorining mohiyati va salbiy natijasi. Mazkur qarorni o‘zbek zamonaviy 
musiqa san‘atiga va kompozitorlar ijodiyotiga ko‘rsatgan salbiy ta‘siri. 
Respublikada zamonaviy professional musiqiy va teatr san‘atlarini rivojlantirish 
jarayonini yanada yaxshilash va musiqiy o‘kuv bilim yurtlar, musiqa maktablarni 
va konservatoriya kabi san‘at dargohlarini ish faoliyatlarini takomillashtirish 
tug‘risida O‘zbekiston Kompartiyasining Markaziy Komiteti 1951, 1960, 1964, 
1974 yillarda qabul qilgan qarorlarining mohiyati. Qarorni amalda joriy etishdagi 
yutuq va kamchiliklar. Musiqiy san‘atni yanada rivojlantirishda: xalk sayillari, 
musiqiy badiiy havaskorlar jamolarini bunyodga kelishi va faoliyatlari, ko‘rik-
tanlovlar, 
festivallar, 
qo‘shik bayramlar, simpoziumlar va dekadalar 
o‘tkazishlarning mohiyati. «Marhabo talantlar», «Chashma» va boshka musiqiy 
televizion ko‘rsatuvlarning 
ahamiyati, 
yutuq va kamchiliklari. 
O‘zbek 
filarmoniyasi, 
o‘zbek estrada- kontsert tashkilotlarida va o‘zbek 
teleradiokompaniya qoshlaridagi eski va yangi tashkil topgan: xor, simfo-jaz 
orkestr, komer orkestr, kvartet jamoalarining faoliyati. O‘zbekiston kompozitorlar 
uyushmasining 1948, 1955, 1960, 1962, 1965, 1971, 1977, 1982, 1987, 1995 
yillarda o‘tkazilgan quriltoyi va ularning oralarida o‘tkazilgan Plenumlar mohiyati.
Musiqali teatr
O‘zbek musiqali teatrining rivojlanish jarayoni. Musiqali drama va komediya 
janrlari O‘zbekiston kompozitorlari ijodiyotida. Yillar davomida yaratilgan juda 
ko‘p musiqali dramalar: «Xalima», «Farhod va Shirin», «Layli va Majnun», 
«Gulsara», «Tohir va Zuhra», «Alpomish», «Ravshan va Zulxumor», «Nurxon», 
«Vatan ishqi», «Zafar», «Alisher Navoiy Astrobodda», «Momo yer», «Ishqing 
bilan», «Kimga to‘y, kimga aza», «Yusuf va Zulayho», «Fotima va Zuxra», 
«Prometey», musiqali komediyalardan: «Oltin ko‘l», «Toshbolta oshiq», «Jon 
qizlar», «Ajab savdolar», «O‘jarlar» kabi sahna asarlarni magnit tasmasi orqali 
yaqindan tanishish, ularni tahlil qilish va janrlarning rivojlanish jarayonidagi yutuq 
va kamchiliklar. Xulosa.
Opera 
Milliy opera san‘atining rivojlanish jarayoni. Birinchi o‘zbek operasi 
«Bo‘ron», operaning bunyodga kelishi va mohiyati. Ishqiy romantik mavzuda 
yaratilgan operalar: «Farhod va Shirin», «Layli va Majnun», «Tohir va Zuhra», 
«Dilorom».
Tarixiy va tarixiy-biografik mavzularda yaratilgan operalar: «Mahmud 
Torobiy», «Ulug‘bek», «Zulmatdan ziyo», «Xamza», «Oy jamoli», va boshqalar. 
Birinchi o‘zbek hajviy (komik) «Maysaraning ishi» operasi. Ayrimlarni magnit 
tasmalari orkali tinglab bu sohada tug‘ilgan fikr va mulohazalar, opera 
ijrochilarining namoyondalari. 
Balet
Milliy balet san‘atining rivojlanish jarayoni. Rus kompozitorlari tomonidan, 
o‘zbek musiqa merosi asosida yaratilgan «Paxta», «Shohida», «Oq bilak» 
baletlarning bunyodga kelishi, mohiyati. Birinchi milliy «Suhail va Mehri», 
«Raqqosa», «Orzu», «Tanovar», «Sevgi tumori» «Kashmir afsonasi» «Hind 

---

24 
afsonasi» «Tomiras», «Samarqand afsonasi», «Layli va Majnun», (bir parda), 
«Navro‘z» kabi baletlarning yaratilishi, ularning trixiy o‘rinlri, yutuq va 
kamchiliklari, janr muammolari va xulosa.