―musiqa ta‘limi‖ kafеdrasi ―O‘zbek xalq musiqa ijodi‖ fani bakalavriyat yo‘nalishi

Yor – Yorlar 
«Yor-yor» o‘zbek nikoh to‘ylari folklorining.musiqiy janri hisoblanadi. 
Uning paydo bulishi, janr tabiati va atamasi, qo‘shiqning semantikasi hvqida 
o‘zbek folklorshunosligida ko‘pgina fikrlar bayon etilgan. «Yor-yor»lar nikoh 
to‘ylarining ikkinchi bosqichi – qiz uzatish kechasi aytiladigan qo‘shiqlardan biri 
xisoblanadi. «Yor-yor» nafaqat o‘zbeklarda, balki qirg‘iz, qozoq, qoraqalpoq kabi 
turkiy xalqlarda ham keng tarqalgan. 
«Yor-yor» ayrim joylarda kelinni olib borayotgan ayollar tomonidan qiz 
otasining hovlisidan chiqqandan boshlab kuyovnig uyiga kirgunga qadar aytilsa, 
ayrim joylarda «yor-er»ga kuyov tomon ham qo‘shilib, tarafma-taraf bo‘lib 
aytadilar. 
«Yor-yor» mavzusi nixoyatda keng bo‘lib, ularda kelin va kuyovni ta‘rifu 
tavsiflash, ularning axil yashashi va bola-chaqali bo‘lishi, shirin turmush 
qurishlariga undash, turmushda bo‘ladigan achchiq-chuchuqlarga sabr-kanoat 
qilish kabi ohanglar bilan bir qatorda qizning ota- ona bag‘ridan chikib, 
sinalmagan xonadonga borishi, boylik evaziga sotilishi va uning xuquqsizligidan 
nolish kabi ohanglar va shu bilan birga, kelin bo‘lishdek baxtga muyassar bo‘lgan 
qizga dugonalarining va boshqalarning orzu-havasmandliklari ham bayon etiladi. 
«Yor-yor» ijrosining murakkabligi shundaki, «yor-yor»chi ayollar qo‘shiqni xolis 
sifatida qizning o‘zi yoki dugonasi tilidan aytadilar. Quyidagi «yor-yor»da ana shu 
holni ko‘ramiz: 

---

11 
Qat-qatgina qatlamalar qatlanadi, yor-yor, 
Qizni olib yangalari otlanadi, yor-yor. 
Qizni olib yangalari tura tursin, yor-yor, 
Oq sut bergan onalari rozi bo‘lsin, yor-yor. 
Ko‘z yoshi to‘kib, ota-onasi va boshqa oila a‘zolari bilan nochor 
xayrlashgan qiz hali ham yig‘idan tingani yo‘q. Shunda yor-yor aytuvchilar uni 
yupatishga, qizni xali oldinda obod xonadonlar, shod-xurram odamlar 
kutayotganini aytib, ko‘nglini ko‘tarishga o‘tadilar. 
Yig‘lama, qiz, yig‘lama, 
To‘y seniki, yor-yor. 
Ostonasi tillodan 
Uy seniki, yor-yor. 
Ko‘rpachasi shoxidan
To‘r seniki, yor-yor. 
Mo‘ylablari qilichdek 
Yor seniki, yor-yor.