―musiqa ta‘limi‖ kafеdrasi ―O‘zbek xalq musiqa ijodi‖ fani bakalavriyat yo‘nalishi

Bo‘zchi qo‘shiqlari. 
Feodalizm sharoitida yengil sanoat, ayniqsa, 
to‘qimachilik sanoati mutlako yo‘q bo‘lib, jamiyat o‘zidagi turli matolarga 
extiyojini faqat qo‘l mehnati orqali oddiy to‘qish dastgoxlari vositasida qondirgan. 
Bo‘zchi qo‘shiqlarida unumsiz va sermashaqqat mehnatning og‘irligi, bo‘zchi 
bozorining kasodligi, to‘quvchi oilalardagi muhtojlik kabi ohanglar yetakchilik 
kiladi. 
Do‘kon uyga kirsam, tanam qaqshaydi, 
Sovuqlarda o‘lmay qolsam yaxshiydi. 
Harisi tillaga ketsa yaxshiydi, 
Shunday mening bo‘zim arzon ketarmi. 
Ammo bo‘zchi qo‘shiqlari bizgacha nihoyatda kam yetib kelgan, ko‘plari 
unutilib ketgan. 
Marosim qo‘shiqlari 
 
Marosim qo‘shiqlari folklorshunoslikning eng muhim omillaridan 
xisoblanadi. 
Har bir odat, marosim va an‘ana o‘zining tarixiy poydevori va ildiziga 
egadir. Ularning xar biri o‘zidan-o‘zi paydo bo‘lmagan. 
O‘zbek xalqi barcha xalqlar kabi juda kadimiy boy, xilma-xil an‘analarga 
ega. Bularni ijtimoiy tamoyillar turlariga qarab shartli ravishda tabiat, geografik 
muhit, mehnat turlari, milliy madaniyatga doir an‘analarga bo‘lish mumkin. 

---

9 
O‘zbek marosim qo‘shiqlari ikki katta turkumga ajraladi. Bu turkumlar, o‘z 
navbatida, turmushdagi vazifalari hamda poetik tabiati bilan farqlanuvchi xilma-xil 
janrlarni o‘z ichiga oladi. 
Birinchisi 
– mavsum marosimlari bilan bog‘liq folklor janrlari. 
Ikkinchisi 
– turkumdagi marosim, ommaviy maishiy turmush bilan bog‘liq 
xolda ijro etiladi. 
LAPAR
O‘zbek to‘y-marosim qo‘shiqlarida lapar muhim o‘rin egallaydi. Laparlar 
boshqa qo‘shiqlardan vokeabandligi, raqsbop kuyga ega bo‘lishi hamda dialog 
shaklida ikki qo‘shiqchi tomonidan ijro etilishi bilan ajralib turadi. Laparlarda 
asosan ishq-muhabbat, hazil, ro‘zg‘ordagi totuvsizlik, ota-onalarning farzandlari 
bilan bo‘lgan munosabatlari kabilar ba‘zan yengil, ba‘zan achchiq kulgi orqali aks 
ettiriladi. Lapar qo‘shiq sifatida asosan kichik diapazonli, shakl tuzilishi jihatidan 
ikki qismli buladi. 
Laparlarning musiqiy asoslari ko‘pgina belgilari bilan qo‘shiq uchun xosdir. 
Lapar aytish Farg‘ona, Toshkent, Xorazm, Chimkent va O‘sh viloyatlarida 
keng tarkalgan. Biz Farg‘ona vodiysi va Xorazm laparlarini