Musiqa nazariyasi

kuplet-variatsiya
shakli 
xosil bо‘ladi. 
Cholg‘u musiqasida mustaqil kо‘rinishdagi oddiy bir qismli shakl kо‘proq 
musiqa sohasiga dastlabki qadamlarni qо‘ygan о‘quvchilar uchun mо‘ljallangan 
yengil pyesalarda uchraydi. Fortepiano uchun yozilgan miniatyuralarni (prelyudiya 
va boshqa asarlarni) ham oddiy bir qismli asarlar qatoriga kiritish mumkin. 
Rivojlantirilgan bir qismli shakl
deganda hajmi oddiy bir qismli shaklga 
nisbatan kattarok bо‘lgan shakl tushuniladi. Bunday shaklga shunday tuzilmalar 
kiritiladiki, ular hajman oddiy davriya shaklidan tashqariga chiqadi, ularda material 
nisbatan erkin rivojlantiriladi. 
Variatsiyalar mavzusi uchun rivojlantirilgan bir qismli shakl xos emas. 
Yirik shakldagi asarlarning kirish qismlarida rivojlantirilgan bir qismli shakl 
oddiy bir qismli shaklga nisbatan kо‘proq uchraydi. Bu tabiiy, chunki muqaddima 
qismlar uchun yalpi erkin rivojlov xosdir. 

---

72 
Mustaqil kо‘rinishda mazkur shakl bezakli-garmonik yoki bezakli -
melodik passajli yoki kuychan harakatlarga asoslangan asarlarda qо‘llanadi.
Bunday shakl I.S.Bax prelyudiyalariga xosdir. Bunda davriyaga xos bо‘lgan 
takrorlanadigan tuzilish kuzatilmasa-da, hajman katta bо‘lmagan ushbu 
prelyudiyalarda keyingi rivojlantirish elementlari uchraydi. 
Nazorat uchun savollar: 
1.
Davriya nima? 
2.Davriya uchun qanday vazifa xos? 
3.Davriya mustaqil shakl sifatida namoyon bо‘lgan qaysi asarlarni bilasiz? 
4.Normal ekspozitsiyali davriya shaklini qaysi xususiyatlar belgilab beradi? 
5.Og‘ishmalar mavjud bо‘lgan davriya qanday nomlanadi? 
6.Mavzuviy rivojiga kо‘ra davriyalar qanday ajratiladi? 
7.Takroriy tuzilmali davriya deb nimaga aytiladi? 
8.Takroriy bо‘lmagan tuzilmali davriya deb nimaga aytiladi? 
9.Klassik uslubdagi davriyalarning qanday о‘ziga xosliklarii bilasiz? 
10.Davriyalarnig о‘ziga xosliklari nimalarga kо‘ra farqlanadi? 
11.Bir qismli shaklning qanday turlarini bilasiz? 
12. Oddiy bir qismli shakl nima? 
13.Rivojlantirilgan bir qismli shakl nima bilan tavsiflanadi?