Musiqa nazariyasi

 
tovushqatori
ni
 
hosil qiladi. Tovushqatorning har bir 
tovushi uning 
pog‘ona
si dеb aytiladi. (Pog‘onaning tartib raqami rim raqami bilan 
ifodalanadi).
Musiqaviy tizim tovushqatorining pog‘onalari asosiy va hosila pog‘onalarga 
ajraladi. 
Asosiy pog‘onalary
 
еttita
 
bo‘lib, mustaqil nom va lotincha alifboning 
harfiga egadir. Asosiy pog‘onalarning nomlari butun tovushqatorning barcha asosiy 
pog‘onalarini qamrab olish uchun davriy tariqada takrorlanadi. Bunday holat har 
sakkizinchi tovush asosiy tonning birinchi obertoni bo‘lib chiqishiga bog‘liq. Birinchi 
oberton balandligi (tebranish tezligi) asosiy ton balandligidan ikki marta yuqori 
bo‘lib, sadolanishda u bilab uyg‘unlashib ketadi. (Asosiy pog‘onalar qatorini 
Do 
tovushdan boshlab aytish odatlanganligi sababidan unga 1raqam berildi). 
Bir hil pog‘onalar orasiga 
oktava
 
deyiladi. Hamma yettita asosiy pog‘onalarni 
o‘z ichiga oladigan tovushqatorning qismi ham 
oktava
 
deyiladi. Shunday qilib, butun 
musiqaviy tovushqator yettita to‘liq va ikkita to‘liqsiz oktavadan iborat.
To‘liq oktavalar – 
kontroktava, katta oktava, kichik oktava, birinchi oktava, 
ikkinchi oktava, uchinchi oktava, turtinchi oktava; 
to‘liqsiz oktava –
 subkontroktava 
(uchta tovushdan iborat)
 va bеshinchi oktava
(bitta tovushdan
3
Oberton – 
yuqori ton demakdir. 
Pog‘onaning nomi 
do re mi fa sol lya 
si 
do re mi fa sol lya 
si 
Harfiy bеlgisi 
C D 
E 
F 
G 
A 
H 
C D 
E 
F 
G 
A 
H 
Raqami
I 
II II IV 
V 
VI VII 
I 
II II IV 
V 
VI VII