Musiqa nazariyasi

 
kalitlar 
 
zamonaviy
 kalitlar tizimini
tashkil etadi.
Bu tizim bitta nota yo‘lida musiqaviy tizimning butun tovushqatorini qamrab 
oladigan imkonga qodir bo‘ldi (3- misolga qarang).
Skripka bilan bas kalitlari asosiy kalitlarga aylandi. Kalitlar tizimi birligi yana 
shu bilan ta’kidlanadiki, birinchi oktavani
do 
tovush 
notasi, 
musiqaviy 
tovushqatorning 
markazi 
sifatida, 
nota 
yo‘llari o‘rtasida faraz qilinadigan chiziqda 
joylashadi. Undan qarama-qarshi tomonlarga 
qarab joylashgan notalar esa bir-birining 
kuzguli aksidir. Qiziq narsa, kalitlarning 
6
Akkolada – (frfntsuzcha
accolade
) – quchoqamoq, qavs bilan birlashtirmoq. 
5 
 
7 Kalitlar va notalar joylashuvlari kuzguli aksi
 

---

10 
yozilishida ham ularning o‘zaro aksi ko‘rinadi. 
 
Tovushlarning asosiy chozimlari
quyidagi notalar bilan tasvirlanadi:
Bo‘yalmagan oval eng katta cho‘zimidir –
butun
 
cho‘zimdagi nota 
Butun cho‘zimning tеng yarimi (1/2) –
yarimtalik cho‘zimdir
.
Yarimtalik cho‘zimning tеng yarimi (1/2)
yoxud butun cho‘zimning choragi (1/4) –
choraktalik cho‘zimdir
.
Choraktalik cho‘zimning tеng yarimi (1/2),
yoki yarimtalik cho‘zimning choragi (1/4), 
yoki butun cho‘zimning sakkizdan bir qismi (1/8) –
sakkiztalik cho‘zim, yoki nimchorakdir
.
Sakkiztalik cho‘zimning tеng yarimi (1/2),
yoki chorakning to‘rtdan bir qismi (1/4),
yoki yarimtalik cho‘zimning sakkizdan bir qismi (1/8), 
yoki butun cho‘zimning o‘n oltidan bir qismi (1/16) –