Musa Urud uruda ики сяфяр Бакы – 2009

Ata yurdunda doqquz saat
Gəncədən çıxandan az qala bir sutka sonra, avqustun otuz birində səhər saat 4.15-də evimizə çatırıq. Anam və bacım bütün ge­cəni yatmayıb bizi gözləyiblər. Dayım Kam­ran və anamın xalası nəvəsi Həsən də bizdədir. Gəncəyə daşınası əşyaların hamısını karton qutulara, zənbillərə, çamadanlara, boxçalara qablaşdırıb evimizin birinci mər­təbə­sinin ey­va­nına yığıblar. Son dərəcə yorğun və yuxusuz olduğumuzdan nə hal-əhval tutmağa, nə də çay-çörək yeyib-içməyə heyimiz yoxdur. Sü­rü­cü Həsənə biz durana qədər maşının pal­çığını yuyub təmizləməyi və saat 9.00-da bizi oyatmağı tapşırdıqdan sonra ikinci mərtəbə­dəki «qonaq otağı» dediyimiz otaqda açılmış yataqlarımıza girib daş kimi yatırıq.
Səhər sürücünün hay-həşirinə oyandım. Sən demə anam bizim şirin yatmağımıza qıy­mayıb saat 9-da deyil, 10-da sürücünü oyadıb ki, maşının yüklənməsinə nəzarət etsin. Sürücü isə gecikib qaranlığa qalacağımızdan narahat idi.
Həyətə düşəndə bütün qohum-qonşula­rın bizdə olduğunu gördüm. Atamın dayısı oğlu Əvəz dayı arvadı Zeynəb xala və oğlu Ələk­bərlə gəlmişdi. Qonşularımız Əsəd müəl­lim, Hüseyn kişi, Əbülfəz dayı, Fərrux oğlu Rahid, Səmayə xala, Rəfi kişi də bizdə idilər.
Səhər yeməyi yeyəndən sonra sürücü ilə birlikdə qəbiristana getdik. Seyid Mir İsmayıl Ağanın, atamın, əmimin, dayımın, nənəmin, babamın və digər qohum-qonşuların uyuduğu qəbiristanlıqda sonuncu dəfə dua oxudum, salavat çevirdim.
Bazar çayın sol sahilindəki düzənlikdə yerin dərin qatlarından qaynayıb çıxan, təkcə Urudun deyil, bütün Zəngəzur mahalının şəfa bulağı sayılan «İsti su»ya baş çəkirəm. Ətrafda heç kəs yoxdur. Soyunub çimmək istəyirəm. Sürücü etiraz edir:
-Vaxt yoxdur, nə qədər ertədən kənddən çıxsaq o qədər salamatlıq olar.
İnad edirəm.
-Bəlkə bir də qismət olmadı, qoy doyun­ca çimək.
Etiraz etmir. Özü də soyunub 40-45 də­rəcə hərarəti olan bu möcüzəli mineral suyun hovuzuna girir, «İsti su»da doyunca çimdikdən sonra evə qayıdırıq. Cavanlar Əsəd müəllimin və Kamran dayımın rəhbərliyi altında maşını yükləyib hazır vəziyyətdə bizi gözləyirlər. Mə­lum olur ki, anam kənddə qalır. İnad etdiyimi görüb məni dilə tutur:
-Yurdu boş qoymaq bizə yaraşmaz. Bir də eldən-obadan ayıbdır. Sən bacını götür get. Sağ-salamatlıq olar, ara sakitləşər, öz yurd-yu­vamızda qalıb yaşayaram. Siz də yaydan-yaya gələrsiniz. Yox, əgər ara qarışsa, dayınla bir yerdə çıxıb gələrəm.
Kənddə bizə tövsiyyə elədilər ki, Gorusa girmədən Xınzirək-Çayzəmi yolu ilə Qubad­lı­ya enək. Oradan Füzuli-Ağdam yoluna çıxaraq Gən­cəyə gedək. Yol boyu Ermənistan ərazisin­də 3 yerdə post qurulubdur. Üçtəpədə, Xınzi­rəyin başında, bir də Çayzəminin çıxaca­ğında. Hər postun haqqı 50 rubldur. Haqqını verdin, arxayın keçib gedəcəksən. Verməsən maşını axtaracaq, əşyaları yerə töküb yüz qəmbərqulu çıxaracaqlar.
Sentyabrın biri günorta saat birdə bacımı da götürüb kənddən çıxdıq. Hər üç postda sürücü «Kamaz»ı saxlayır, buraxılış məntəqə­sinə yaxınlaşır, bir göy əlliliyi stolun üstünə qoyub çıxırdı. Kimik, hara gedirik, nə aparırıq soruşan olmadı. Yəqin ki, özləri hər şeyi yaxşı başa düşürdülər.
Postlarda xərclədiyi 150 manatı sürücüyə vermək istəsəm də götürmədi. “Axı biz belə da­nışmamışıq, yolun xərcini mən çək­məli­yəm”-, deyəndə gəncəli dostum, -“ dünən gecə bizi fermada güllələsə idilər, ya­xud soysa idilər,onda - nə olacağını da danışmamışdıq”, - dedi.
Azərbaycan tərəfdə maşınımızı saxlayan olmadı. Axşam saat yeddidə Gəncəyə çatdıq. Gəncənin ikinci hissə deyilən yaşayış massi­vində 2 ay qabaq Ararat adlı bir ermənidən 45 min rubla aldığımız həyət evinə çatanda bacım Gülsümün, qohumlarımız Kamil müəllimin, Faiq müəllimin, Nizaminin, Vidadinin, şair dostlarım Nizami Aydının (o, 1992-ci Qara­bağda ildə Sırxavənd döyüşündə qəhrə­man­lıqla şəhid oldu. Allah rəhmət eləsin. – M.U.) və İlhamın bizi səbirsizliklə gözlədiklərini gördük.
Səhərisi gün axşamüstü işdən gələndə bacım dedi ki, dünənki sürücü bir büküm ət gətirib, qurban payı.