Murtazayev saidmurodxon saidaloyevich murtazayev saidalo murtazayevich bolalar fakultet terapevtik

5-Rasm. 1-sinf o`rta kariyes 
kovagini charxlab 
shakllantirish. 
a-chaynov sathidagi 
fissur kariyesda; b-chaynov 
yuzasida hosil bo`lgan yassi 
kariyesda; c-yassi kariyes 
jarohatini charxlab 
shakllantirish va plombalash. 

---

13 
extiyotchan bo`lishni talab qiladi. Chuqur kariyesning aniq klinik belgilarini biz 
bog`cha bolalarida va 7-10 yashar maktab bolalaridagina kuzatishimiz mumkin. Bu 
belgilar shu bolalarda kariyes xastaligi surunkali kechgandagina yaqqol namoyon 
bo`ladi. Yosh bolalarda esa kariyes kovaginnng chuqurlashuvi ko`p hollarda tish 
yumshoq to`qimasi (pulpa) ning surunkali yallig`lanishiga yoki nekroziga (o`limiga) 
sabab bo`ladi. Shuning uchun bunday hollarda kasal tish atrofidagi yumshoq 
to`qimalarni sinchiklab ko`zdan kechirib, barmoqlar bilan paypaslagan holda shish, 
qizarish, yiring yo`li (svish) bor-yo`qligini aniqlash muhim ahamiyat kasb etadi. Ba’zi 
bir hollarda paypaslash natijasi klinik belgisiz surunkali periodont yallig`lanish tish 
ildizini o`rab turuvchi alveola suyagining kirgan yemirilishi (rezorbsiya) holatlarini 
ko`rish mumkin. Jarohatlangan tish sohasidagi jag` osti limfa tugunlarnning 
kattalashganligi, paypaslaganda og`rishi buni tasdiqlaydi. 
Boshqa tish kasalliklaridan farqlash maqsadida kariyes kovagi tub sathidan 
yumshagan dentin qatlami ekskavator yordamida oxista ko`chirilib olib tashlanadi. Bu 
paytda tish yumshoq to`qimasi qisman ochilib qolsa, ish ancha yengillashadi. Bunday 
holda pulpa qonab, og`riq sezila boshlasa, bu hol klinik belgisiz kechayotgan surunkali 
fibroz pulpit (pulpa yallig`lanishi)dan darak beradi. Toj pulpasining nekrozi surunkali 
gangrenoz pulpitdan yoki surunkali periodontit yallig`lanishidan darak beradi. Agar 
kariyes kovagi tub yuzasidan yumshagan dentin ajratib olingandan keyin yuza 
qattiqligicha qolsa, dentin tiniq yoki rangi ozroq o`zgargan bo`lsa, bunday holda chuqur 
kariyes tashxisi qo`yiladi. Ayrim hollarda bolalarning injiqligi tufayli tashxis qo`yish 
qiyinlashadi. Bunday hollarda kariyes kovagi tozalanib, bir necha kun muddatga 
vaqtinchalik berkitiladi.