Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

Qatlamning dinamik bosimi – ishlayotgan quduqlarning o‘zaro ta’siridan uyumda qaror topgan bosim.

Qatlamni statik bosimi – uyumning dastlabki katilam bosimi, ya’ni neft uyumining ishlash boshlangungacha bo‘lgan bosimiga mos keladi.

Sementli ko‘prik – burg‘ilash qudug‘i devori tanasining ayrim qismlarini bir-biridan ajratib qo’yish yoki qandaydir boshqa maqsadlar uchun qo’yiladi. S.k. mustahkamlash quvurlari o’rnatilgan va urnatilmagan burg‘ilash qudug‘ida qo’yilishi mumkin. S.k. sementning hisoblangan ma’lum miqdorini mo‘ljallangan chuqurlikka tushirilgan burg‘ilash quvurlaridan haydash orqali yuritiladi. Keyinchalik yuvuvchi suyuqlik ta’sirida sementning bir qismi yuvilib ketishi mumkin. Sement qotgandan so’ng S.k. ning mustahkamligi (havo kirmasligi) sinab ko’riladi.

Shlam – tog‘ jinslarining quduq tubida maydalangan zarralari (ko‘pincha 0,25 mm dan yirik emas) to‘plami. Burg‘ilash jarayonida quduq bo‘ylab harakatlanayotgan yuvuvchi suyuqlik bilan yer yuzasiga chiqarib tashlanadi. Sh.ni o‘rganib kovlanayotgan jinslarning litologik tavsifi aniqlanadi. Bu o’z navbatida kovlanayotgan quduqning geologik kesimini tuzish va uni yaqinroqda joylashgan burg‘ilash quduqlari kesimi bilan taqqoslash uchun zarur.

Yutilish – qattiq jism va suyuqliklarning o’ziga gaz, bug’ va erigan moddalarni fizik-kimyoviy yutish jarayoni. Y.ning to’rtta turi mavjud bo‘lib, ular quyidagilar: adsorbsiya, absorbsiya, kapillyar kondensatsiyalanish, xemosorbsiya.