Muqaddima

YOG’LARNING SO’RILISHI 

---

 
 
202 
 
Neytral  yoglar  parchalanishi  natijasida  hosil  bo`lgan  glitserin  va  kalta  hamda  o
‘
rta 
zanjirli  yog
‘
  kislotalarning  so
‘
rilishi  uchun  maxsus  mexanizmlar  kerak  emas.  Ulаr 
enterotsit  membranasi  orqali  diffuziyalanib  o
‘
tadi.  Uzun  zanjirda  yog
‘
  kislotalar  va 
xolesterinni  so
‘
rilish  ro
‘
y  beradigan  yuzaga  (enterositlarning  apikal  membranasiga) 
aralash mitsellalar yetkazadi. 
Aralash  mitsellalar  o
‘
t-safro  mitsellalari  asosida  ularga  uzun  zanjirli  yog
`
  kistotalar, 
xolesterin  va  lizoletsitin  so'rilishi  natijasida  hosil  bo`ladi  Aralash  mitsella  enterotsit 
membranasiga  to
‘
qnashganida  tarkibidagi  yog
‘
  kislotasi  maxsus  tashuvchi  oqsil 
molekulasi bilan birikadi va enterotsit ichiga o
‘
tkaziladi. 
Enterotsitlarning  endopmazmatik  retikulumida  yoglar  parchalanishi  mahsulotlaridan 
neytral yog' va fosfolipidlar qayta sintezlanadi. Sintezlangan yog‘ Goldji aparati sohasida 
oqsillar  bilan  birikib,xilomikronlar  va  zichligi  juda  past  bo`lgan,  lipoproteinlar  hosil 
qiladi.  Bu  zarrachalar  lateral  va  bazal  membranalar  orqali  enterotsitdan  chiqib, 
vorsinkaning markaziy limfa tomiriga o'tadi. 
Yoglar  so'rilishini  boshqaruvchi  mexanizmlar  uglevodlar  so'rilishini  boshqaruvchi 
mexanizmlardan,deyarli  farq  qilmaydi.  Binobarin,  ichak  gormonlari  sekretin  va 
xolesistokmin-pankreozimin  yog‘  so
‘
rilishini  tezlashtiradi,  deyish  mumkin.  Limfa  bilan 
umumiy  qon  aylanishiga  tushgan  yoglar  asosan  yog‘  zahiralariga  o'ladi  va  zaruriyatga 
qarab energiya manbai hamda plastik material sifatida ishlatiladi. 
Yog‘da  eriydigan  vitamin  (A,D,E,K)  va  boshqa  moddalarning  sorilishi  yog'ning 
so'rilishiga bog`liq. Yog
‘
 yaxshi so
‘
rilmasa, bularning o
‘
zlashtirilishi kamayib ketadi.