Muqaddima

YO‘G’ON ICHAK MIKROFLORASI 
Yog‘on ichakdagi narsaning talay qismini mikroblar tashkil qiladi. Ichak mikroflorasi 
va  makroorganizm  o'rtasida  murakkab  munosabatlar  mavjud.  Mikroblarning  ba‘zi 
namoyondalari  morfogenetik  va  immunogen  tasir  ko
‘
rsatadi.  Mik-  rofloraning  hazm 
tizimiga  morfokinetik  ta‘siri  mikrobsiz  hayvonlarda  yaqqol  ko'rinadi.  Mikrobsiz 
sharoitda o
‘
stirilgan hayvonlarda ingichka ichak shilliq pardasining umumiy yuzasi oddiy 

---

 
 
208 
 
sharoitda  o'sgan  hayvonlarnikidan  ancha  kam,  epitelial  hujayralarning  yangilanishi 
sekinroq  bo`ladi.  Ayni  vaqtda  gnotobiont  (mikrobsiz)  hayvonlarning  ko'richagi  juda 
kattalashib  ketadi.  Bundan  tashqari,  mikrobsiz  hayvonlar  ichagida  limfoid  unsurlar 
rivojlanmagan,  qon  plazmasida  immun  oqsillarning  miqdori  keskin  kamayib  ketgan 
bo'ladi. 
Odam  organizmining  immun  holati  va  yo'gon  ichak  mikorflorasi  o'rtasida  ham  aniq 
bog‘lanish mavjud. Ichakdagi bakteriyalar turlari o'rtasidagi nisbat buzilsa (disbakterioz 
ro`y bersa). hazm shiralari tarkibida ajratiladigan immun oqsillar miqdori oshadi. 
Mafa-oorgamzmning  fiziologik  holati  va  modda  almashinuvida  ba‘zi  patologik 
о
й
zgarishlarning  shakllanishida  mikroorganizmlarnmg  ximusdagi  bir  qator  moddalarni 
o‗zgartirish va yemirish qobiliyatining buzilishi katta rol o
‘
ynaydi.  Mikrobsiz  sharoitda 
odam  va  hayvonlar  najasida  faqat  erkin  xolesterin  bo`lib,  undan  kelib  chiqadigan  va 
so
‘
rilmaydigan  koprastanol  va  koprastanon  bo'lmaydi.  Natijada  chiqarilib  tashlanadigan 
xolesterin miqdori kamayib, lining qondagi va jigardagi miqdori ortadi. 
Mikrobsiz  sharoitda  o
‘
sayotgan:bola  najasida  o
‘
t  kislotalari  spektri  keskin  o
‘
zgaradi: 
biriktirilgan xolva xenodezoksixol kislotalar miqdori ortgan holda, litoxol va dezoksixol 
kislotalar uchramavdi. Demak, bularning kelib chiqishi ichak mikroblariga bog
‘
liq. 
Yo
‘
g
‘
on    ichak  mikroflorasi  pankreatik  va  ingichka  ichak  fermentlar  ini  faolsiz 
holatga  o'tkazishda  ham  ishtirok  etadi.  Masalan,  enterokinaza  fermentining  faolligi 
mikrobsiz hayvonlarda antibiotik qabul qilgan odamlar najasida oddiy sharoitdagidan bir 
necha marta yuqori. 
Shiralar  tarkibida  ingichka  ichakka  ajraladigan  immunoglobulinlarning  yemirilishini 
ham yo'gon ichak mikroflorasi ta‘minlaydi. 
Yo`g
‘
on  ichak  mikroflorasiga  uzluksiz  moddalar  sintezlash  faolligi  xos.  Bu  faoliyat 
natijasida  sintezlangan  vitaminlarning  bir  qismi  qonga  so'riladi  va  makroorganizm 
ehtiyojlarini  qondirish  uchun  sarflanadi.  Bundan  tashqari,  mikroblar  shoxlangan  yog
‘
 
kislotalari, aminokislotalar tartibi odam uchun yot oqsillar, yuqori fiziologik faol amin va 
peptidlar sintezlaydi. 
Bulardan  ba‘zilari,  masalan  dimetilarnin,  piperidin,  pirrolidinlar,  ruhiy  faoliyat 
buzilishi va gipertenziya holati rivojlanishiga olib kelishi mumkin. 
Ichakdagi mikroorganizmlarning soni va nisbatining o
‘
zgarishi yuqorida ko`rsatilgan 
jarayonlarning  buzilishiga  olib  keladi.  Shuning  uchun  organizm  mikroflorasining 
mo
‘
tadilligini saqlash salomatlikni saqlashning shartlaridan biridir,