Mundarija O’quv materiallar 4 Mustaqil ta’lim mashg’ulotlari Glossariy 126 Ilovalar 130 Fan dasturi Fan ishchi o'quv dasturi Tarqatma materiallar Testlar Baholash mezoni O’quv materiallari

8-mavzu. Matn tahlili va tahriri
Matn kamida ikkita gapdan tuzilgan murakkab sintaktik butunlik. Gaplar o‘zaro turli sintaktik aloqa vositalari yordamida birikadi. Ularga takroriy bo‘laklar, olmoshlar, xiazmatik konstruksiyalar, zamon va makon ifodalovchi birliklar, kesimlarning zamon shakllari, modal so‘zlar kabi turli leksik-grammatik birliklar kiradi.
A. Navoiyning qo’lidagi hikmati mazmunini kengaytirib bayon qiling.
Boshni fido qilg’il ato boshig’a,
Jismni qil sadqa ano qoshog’a,
Tun- kunungga aylagali nurposh,
Birisin oy angla, birisin quyosh.
Matn nutqiy hodisa bo’lib, u ikki va undan ortiq gapning mazmuni birikishidir.
“Bahor ekish boshlandi” shaklidagi uchtagina so’zning mazmunan birikishidan tortib, butun boshli badiiy romanlar, yirik trilogiyalar ham matn sanaladi . Har bir matn ma’lum bir narsa, voqea –hodisani tasvirlaydi, u haqda haqda xabar beradi, so’zlovchining munosabatini ifodalaydi.
Matn o’z tuzilishiga ko’ra, murakkab sintaktik butunlik, xat boshi (abzas), bo’lim ,qism, bob va paragraflardan tashkil topishi mumkin. O’quvchilar tomonidan yaratiladigan matnlar esa asosan gap, abzas va qismdan iborat bo’ladi .