Mundarija kirish Xom ashyo mahsulotlarining tavsifi Tayyor mahsulot tavsifi Jarayonning fizik kimyoviy asoslari Texnologik sxema bayoni Texnologik ishlab chiqarishdagi asosiy jixoz hisobi 1

Issiqlik balansi
Dastlabki ma'lumotlar:
Nitrat kislota konsentrasiyasi (%)…………...…………………………………….58%
Nitrat kislota harorati (0S) 70
Ammiak harorati (0S)……………………………………………………………… 120
Issiqlikning kelishi
Gazsimon ammiak bilan kelayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:
Q1 = 8849.4 · 2,208 · 120 = 2314737.0.2
bu yerda, 2,156 ammiakning 700S xaroratdagi issiqlik sig’imi, kJ/kg grad.

T, 0С	Т0К	О2	Havo	NH3	Н2О	Н2	СО	СО2
0	273	0,917	1,005	2,092	1,855	14,210	1,040	0,821
100	373	0,925	1,009	2,188	1,867	14,352	1,042	0,871
200	473	0,938	1,013	2,286	1,888	14,432	1,047	0,913
300	573	0,951	1,020	2,360	1,913	14,465	1,055	0,950
400	673	0,964	1,030	2,451	1,938	14,490	1,066	0,984

Nitrat kislota bilan kelayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:
Q2 = 56417.59· 2,6696 · 70 =10542867.9kJ/soat
bu yerda, 2,6696 - nitrat kislotaning (58% li) 700S xaroratdagi issiqlik sig’imi, kJ/kg · grad.
Nitrat kislotani 58% gacha suyultirishni hisobga olgan holda ammoniy nitrat hosil bo’lish issiqligini I egri chiziq bo’yicha aniqlaymiz. Bu issiqlik 1 kg ammoniy nitrat uchun 1487,1 kJ ga teng. Uning ma'lum qismi ammoniyli selitrasining eritish uchun sarf bo’ladi. II egri chiziqqa asosan, 90% li eritma hosil bo’lishida 1 kg ammoniyli selitra uchun 172,5 kJ issiqlik sarf bo’ladi. U holda, 58% li nitrat kislotadan 90% li ammoniyli selitra eritmasi hosil bo’lishidagi ajralib chiqayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat
1487,1 - 172,5 = 1314,6
Bir soatda ajraladigan issiqlik miqdori, kJ/soat:
41160 · 1314,6 = 54 232 508,4
Kelayotgan issiqlikning umumiy miqdori, kJ/soat:
Qum =34108936+10542867.9+2344737.02=66996540.9
Issiqlik sarfi
Ammoniyli selitra eritmasi bilan chiqib ketayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:
Q1 = (55055.56 + 49.55) · 2,6696 ·tQayn
bu yerda, 55055.56 - hosil bo’lgan ammoniyli selitra eritmasining miqdori, kg/soat; 495.5- ammiak va nitrat kislotaning umumiy yo’qotilishi, kg/soat; 2,6696 - 58% li ammoniyli selitrasining issiqlik sig’imi, kJ/kg grad; tQayn - 64% li selitra eritmasining qaynash xarorati.
Ammoniyli selitra eritmasining qaynash xaroratini apparatdagi bosim (1,5
- 1,2) · 105 n/m2 uchun aniqlaymiz. Bunday bosimda to’yingan suv bug’ining xarorati 1030S ga teng. Atmosfera bosimida 90% li ammoniyli selitraning qaynash xarorati 176,70S ga to’g’ri keladi (Klevke V.A. Texnologiya azotnix udobreniy).
Harorat depressiyasi, (0S):
Δt = 176,7 – 100 = 76,70С
Shunga asoslangan xolda, 90% li ammoniyli selitrasining qaynash xaroratini aniqlaymiz, ( 0S):
tqayn = t to’y.bug’ + Δt + ή
tqayn = 103 + 76,7 + 1,03 = 180,7 оС
bu yerda, η - xar qanday bosimdagi harorat depressiyasi koeffisienti, 103 oS haroratda 1,03 ga teng. To’yingan bug’ning 40 - 135oS xaroratdagi koeffisienti yuqoridagi 3 - jadvaldan olinadi.
Ammoniyli selitra eritmasi bilan chiqib ketayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:
Q1 =64724.1*2.6696*180.7=31222693.5
Eritmadan suv bug’ini bug’latish uchun sarflanayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:
Q2 = 13747 · 2282 = 31370654
Atrof-muhitga yo’qotilayotgan issiqlik miqdori, kJ/soat:
Qat.mux.= 4403193.4
Bu kattalik issiqlik umumiy sarfining 1,64% ni tashkil qilib, amaliy ma'lumotlarga to’g’ri keladi.
Olingan natijalarni jadval shakliga keltiramiz. Neytralizasiya bo’limining issiqlik balansi.

Kirish		Sarf
Ko’rsatkichlar	Kg/soat	Ko’rsatkichlar	Kg/soat
Ammiak	2344737.0.2	Ammoniy selitra eritmasi bilan	31222693.5
Nitrat kislota	10542867.9
Reaksiyaning umumiy issiqligi	54108936	Sharbat bug’i	37370654
		Atrof muhitga yo’qotilgan	440393.4
Jami	65266.99		65266.99